Urlop macierzyński nie przeszkodzi w nabyciu prawa do trzynastki
Rządowe Centrum Legislacji (RCL) przygotowało projekt zmiany ustawy o dodatkowym rocznym wynagrodzeniu dla pracowników sfery budżetowej. Nowelizacja, która ma wejść w życie z początkiem 2013 r., uwzględnia urlop macierzyński i ojcowski w katalogu przypadków zwalniających z obowiązku przepracowania u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy jako warunku nabycia prawa do trzynastej pensji.
Projektowana zmiana realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dn. 09.07.2012 r. (sygn. akt P 59/11). TK orzekł w nim, że art. 2 ust. 3 ustawy z dn. 12.12.1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1080, z późn. zm.) w zakresie, w jakim pomija okres urlopu macierzyńskiego jako umożliwiający nabycie prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, w sytuacji nieprzepracowania w ciągu całego roku kalendarzowego faktycznie 6 miesięcy, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 71 ust. 2 Konstytucji RP.
W obecnym stanie prawnym pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do trzynastki w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego pod warunkiem, że okres ten wynosił co najmniej 6 miesięcy. Wyjątki od tej zasady zawiera art. 2 ust. 3 cyt. ustawy – ustawodawca określił w nim katalog przypadków wyłączających stosowanie zasady przepracowania u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy. W obecnym kształcie przepis ten uwzględnia m.in. urlop wychowawczy, urlop dla poratowania zdrowia, urlop do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego. Pomija natomiast urlop macierzyński i ojcowski.
Takie rozwiązanie wzbudziło zastrzeżenia TK. W ocenie sędziów ustawodawca, określając krąg podmiotów, które traktowane są preferencyjnie, pominął te, którym szczególna pomoc i ochrona przysługuje z mocy samej konstytucji. TK uznał, że ustawodawca, nie uwzględniając okresu urlopu macierzyńskiego w katalogu wyłączeń z art. 2 ust. 3 cyt. ustawy, nie zrealizował konstytucyjnego nakazu opieki i ochrony macierzyństwa, a szerzej – rodzicielstwa, w tym nakazu zapewnienia szczególnej pomocy władz publicznych matkom przed i po urodzeniu dziecka (art. 18, 68 ust. 3, 71 ust. 2 ustawy zasadniczej).
Ten błąd ustawodawcy usuwa projektowana nowelizacja art. 2 ust. 3 pkt 6 cyt. ustawy. Do katalogu przypadków zwalniających z obowiązku przepracowania u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy jako warunku nabycia prawa do wynagrodzenia rocznego dodane zostaną (w lit. aa-af) następujące okoliczności:
- urlop macierzyński i dodatkowy urlop macierzyński,
- urlop ojcowski,
- urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- zwolnienie od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem,
- zwolnienie od pracy, o którym mowa w art. 188 k.p. (2 dni opieki nad dzieckiem).
Nowelizacja ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. W przepisach przejściowych zastrzeżono jednak, że do ustalenia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla pracowników jednostek sfery budżetowej za rok 2012 zastosowanie będą miały przepisy uwzględniające powyższą zmianę.
Autor: Małgorzata Tabaszewska
