Rekordowo niska stopa bezrobocia na poziomie 5,8%. Wzrost nowych miejsc pracy w 2018 roku w stosunku do 2017 o 7%. 165 tys. wolnych stanowisk w naszym kraju (wzrost o 35% r/r) – oto jak wygląda polski rynek pracy. Jak wpłyną one na zatrudnienie w 2019 roku? Jakie trendy w zakresie rekrutacji i zarządzania pracownikami mają szansę być kontynuowane, a które się nie sprawdziły i wygasną? Na te i inne pytania odpowiedzą eksperci z LeasingTeam Group – największej polskiej grupy spółek doradztwa personalnego.
RODO – wyzwaniem roku
Niewątpliwie wydarzeniem roku 2018 dla branży HR było wprowadzenie regulacji prawnych RODO. Nowe przepisy ochrony danych osobowych dotknęły znacząco agencje zatrudnienia, które na bieżąco gromadzą i wykorzystują informacje o osobach fizycznych.
Wyzwaniem była nie tylko kwestia operacyjnego wdrożenia RODO w organizacjach. Przede wszystkim wypracowanie nowych praktyk zdobywania i przetwarzania kontaktów do kandydatów. W konsekwencji silnie wzrosła rola headhuntingu, czyli aktywnego poszukiwania pracowników. Obserwujemy, że coraz większy udział w rekrutacji mają kanały społecznościowe typu LinkedIn oraz Facebook. Szczególnie w obszarze rekrutacji stałych prowadzonych przez nasze spółki Professional oraz ITLT.
Posiłki ze Wschodu
Nawet najlepsze narzędzia i platformy do komunikacji nie zmienią faktu, że polski rynek pracy jest bez rąk do pracy. Zestawiając dane z GUS, mówiące o 165 tys. nieobsadzonych stanowisk w II kwartale 2018 r. z najniższym od lat bezrobociem na poziomie 5,8% (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) oraz wchodzeniem na rynek kolejnych roczników niżu demograficznego, obserwujemy sytuację jakiej jeszcze dotąd na polskim rynku pracy nie było – ogromny popyt na pracowników ze Wschodu.
– Polska jest atrakcyjnym krajem zatrudnienia dla obywateli ze Wschodu. Szacuje się, że obecnie pracuje u nas około 1,5 mln pracowników z Ukrainy. Krąg poszukiwań z miesiąca na miesiąc się jednak poszerza. Coraz częściej zatrudniamy pracowników z dużo odleglejszych krajów, jak np. Mołdawia, Nepal, Indie, Azerbejdżan, a nawet Wietnam. Przed polskimi pracodawcami coraz poważniej rysuje się nowe wyzwanie – zarządzanie środowiskiem wielokulturowym oraz tworzenie odpowiednich do tego warunków pracy – powiedziała Aneta Sztompka, Dyrektor ds. Rozwoju Rynków Zagranicznych w LeasingTeam Group odpowiadająca za rekrutacje pracowników ze Wschodu.
W perspektywie otwarcia niemieckiego rynku pracy dla obywateli spoza UE, warto postawić sobie jedno pytanie. Czy Polska dla pracowników ze Wschodu będzie ostatnim czy pierwszym przystankiem w drodze do rozwoju zawodowego?
Czy niemiecki rynek pracy zabierze nam pracowników ze Wschodu?
Niemcy odczuwają dotkliwy brak specjalistów. Według danych z III kwartału 2018 roku, potrzebują rekordowe ok. 1,24 mln fachowców, inżynierów, osób z branży IT. Chcąc przeciwdziałać nasilającemu się trendowi, niemiecki rząd przyjął projekt ustawy imigracyjnej, mającej na celu ułatwienie zatrudniania specjalistów spoza UE. Biorąc pod uwagę znaczącą różnicę w wysokości wynagrodzeń w Polsce i Niemczech, na korzyść naszych zachodnich sąsiadów, polscy przedsiębiorcy zaczęli obawiać się utraty pracowników ze Wschodu. Na ile ich niepokój ma uzasadnienie?
– Warto zauważyć, że złagodzenie dotychczasowych przepisów, wchodzące w życie z dniem 1 stycznia 2020 roku, znosi jedynie obowiązek testu rynku pracy – tzw. testu pierwszeństwa polegającego na możliwości zatrudnienia obcokrajowca na dane stanowisko, tylko po uprzednim sprawdzeniu braku możliwości zatrudnienia obywatela Niemiec. Utrzymane zostaną jednak pozostałe standardy, tj. zdolność samodzielnego utrzymania się, posiadanie wymaganych kwalifikacji, wykształcenia i doświadczenia zawodowego oraz znajomość języka niemieckiego. Oznacza to, że zmiana przepisów w zatrudnianiu cudzoziemców spoza UE dotyczyć będzie tylko pracowników z kwalifikacjami i doświadczeniem zawodowym.
W naszej ocenie obawy polskich przedsiębiorców o masową utratę pracowników ukraińskich mogą okazać się znacznie przesadzone. Istnieje wprawdzie prawdopodobieństwo, że Polska stanie się miejscem tranzytowym dla Ukraińców w drodze na Zachód. Po zarobieniu odpowiedniej sumy w naszym kraju, część z nich może zdecydować się na wyjazd – będzie to jednak wolny, kilkuletni proces. – powiedziała Anna Macheta, Dyrektor ds. Rozwoju w CPC Consulting Group – spółce LeasingTeam Group odpowiedzialnej za transgraniczne delegowanie pracowników do Niemiec.
Specjaliści pilnie poszukiwani
Podobnie jak w Niemczech, w Polsce również najbardziej poszukiwani są wykwalifikowani specjaliści, jak np. deweloper IT, architekt systemów IT, analityk, specjalista ds. sztucznej inteligencji, projektant robotów, pracownik działu R&D czy specjalista ds. marketingu cyfrowego i e-commerce.
– Pracodawcom będzie zależało na zatrudnieniu osób z doświadczeniem i udokumentowanymi kompetencjami. Mimo że pracownicy stają się coraz bardziej elastyczni i nierzadko posiadają doświadczenie w pracy w kilku zawodach, to jednak popyt w tych obszarach nie jest w stanie sprostać podaży. Dlatego też branża będzie poszukiwała coraz bardziej kreatywnych sposobów rekrutacji oraz możliwości zatrudniania np. poprzez tworzenie wirtualnych zespołów czy cyfrowych miejsc pracy, które będą gromadziły w e-przestrzeni wykwalifikowanych pracowników. Wydaje się więc, że w batalii o pracownika wygrają Ci pracodawcy, którzy będą w stanie zapewnić kreatywne i rozwojowe środowisko pracy – powiedziała Anna Kurczewska-Formela, Dyrektor Rekrutacji w Professional – spółce LeasingTeam Group odpowiedzialnej za rekrutacje stałe i outsourcing white collar.
Rynek stawia na poprawę komunikacji
Skoro liczba specjalistów na rynku jest ograniczona, to przewagą w pozyskaniu kandydatów staną się szybkie dotarcie i dobra komunikacja z rekruterem. Czynnikami sukcesu zaś będą: dobra i szybka komunikacja poprzez media społecznościowe, jasne warunki zatrudnienia oraz przekazanie informacji zwrotnej. Narzędziami, które przyspieszają kontakt z kandydatami są komunikatory społeczne. Znaczenie WhatsApp, Viber oraz Messenger będzie z miesiąca na miesiąc rosło, również w komunikacji na linii rekruter – kandydat.
Rosnącym trendem wzmacniającym dobry kontakt z kandydatem będzie również przedstawianie finansowych warunków zatrudnienia już w ogłoszeniu o pracę. Wg badania „Jakość procesów rekrutacji” (XI-XII 2018 r.), którego partnerem był LeasingTeam Group, aż 86% kandydatów tego oczekuje. W naszej ocenie, z największą mocą trend ten nasili się w obszarze pracy tymczasowej, outsourcingu oraz rekrutacji do branży IT. Takie działania wzmacniają bowiem otwartość w komunikacji z kandydatem i przyspieszają proces rekrutacji.
Automatyzacja, outsourcing oraz EB – top 3 w 2019 r.
Trudności w obsadzeniu wakatów generują dwa widoczne trendy obserwowane w organizacjach. Z jednej strony firmy stawiają na automatyzację pracy, procesów i stanowisk. Z drugiej dostrzegają konieczność zadbania o obecnych pracowników w taki sposób, by ci nie chcieli odchodzić z pracy.
Pierwszy trend, mocno zaznaczający się już w 2018 roku, stawia na niwelowanie przez przedsiębiorców negatywnych skutków wakatów, poprzez automatyzację większej liczby stanowisk pracy lub outsourcing usług. Aby mniejsza grupa pracowników była w stanie poradzić sobie z rosnącą ilością pracy, potrzebuje nowoczesnych narzędzi cyfrowych. I tak, na przykładzie branży HR, będą to systemy informatyczne służące do wstępnej selekcji, kategoryzacji i porównywania kandydatów czy działania wykorzystujące narzędzia mediów społecznościowych.
Drugim kierunkiem wskazywanym jako kluczowy dla przedsiębiorców na rok 2019 jest zatrzymanie obecnych pracowników. Jednak nie poprzez podnoszenie płac, a działania w obszarze Employer Brandingu. Duże koszty rekrutacji nowych osób, czas potrzebny na ich wdrożenie generuje niepotrzebne straty, którym można zapobiec, wdrażając przemyślaną strategię działań pro-pracowniczych wewnątrz organizacji. Tworząc przyjazne i nowoczesne środowisko pracy, możliwości rozwoju oraz zapraszając do zaangażowania w budowanie firmy, powodujemy, że nie tylko obecni pracownicy rzadziej będą opuszczać daną organizację, ale również pozytywnie o niej mówić. W konsekwencji kandydaci tym łatwiej i chętniej będą aplikować do pracy na wolne stanowiska.
– Kultura w organizacji jest ogromnie ważna, co widzimy na co dzień, rekrutując pracowników. Idealnym przykładem potwierdzającym te słowa jest jeden z naszych klientów z branży FMCG. Co miesiąc delegujemy do niego kilkuset pracowników tymczasowych. Choć wysokość wynagrodzenia nie jest najwyższa na rynku, pracownicy z wielką chęcią rozpoczynają tam pracę i zostają przez pełne 18 miesięcy. Cenią sobie otwartość załogi, życzliwość kadry zarządzającej, ale też jasne zasady współpracy. Dlatego pracując z klientami, staramy się dobrze poznać panującą tam kulturę organizacyjną. Tak by już proces rekrutacji przeprowadzić w oparciu o jej zasady. Tworzy to spójny obraz w oczach kandydatów i przekłada się na sukces zatrudnienia – powiedziała Katarzyna Janusz, Dyrektor Operacyjna w LeasingTeam, spółce świadczącej usługę pracy tymczasowej i outsourcingu procesów i funkcji.
Podsumowanie
Rekordowo niskie bezrobocie, wysoka liczba wakatów, napływ pracowników z coraz dalszego Wschodu. Także otwieranie granic niemieckich czy ciągły brak specjalistów na rynku stawia przed polskimi pracodawcami i agencjami zatrudnienia coraz to większe wyzwania.
Z jednej strony pojawiają się nowe narzędzia automatyzacji pracy, z drugiej wzrasta nacisk na działania w obszarach miękkich, tj. komunikacji czy Employer Brandingu. Zwycięzcami będą przedsiębiorcy, którzy zainwestują w pracowników ze Wschodu, Ci którzy postawią na nowe technologie czy firmy, które postanowią zadbać o obecnych pracowników? A może model mieszany jednoczesnego rozwoju w tych 3 obszarach będzie stanowił o sukcesie? Rok 2019 już za kilka miesięcy pokaże, który trend będzie najbardziej skuteczny i przyniesie największe korzyści.
Gospodarka hamuje a szczególnie to widać w Niemczech i z tym odpływem do Niemiec pracowników ze wschodu to raczej bym zaczekała, to kiedyś nastąpi ale jeszcze nie w tym roku. Martwię się jedynie że nadwyżkę budżetową przejadamy a tak naprawdę co będzie za 2-3 lata jakie są plany?