Badacze z sopockiego wydziału SWPS sprawdzili, czy doświadczenie sukcesu lub porażki w dobie kryzysu gospodarczego ma związek z samooceną pracownika oraz z oceną kandydatów rekrutowanych do pracy.
W badaniu wzięło udział 75 pracowników jednego z banków na rynku polskim. Podzielono ich na 3 grupy, z których jedną zbadano jeszcze przed zaistnieniem skutków kryzysu w polskiej bankowości, a dwie pozostałe w trakcie trwającego kryzysu gospodarczego. W każdej z grup „kryzysowych” podawano przed pomiarem rzeczywiste wyniki sprzedażowe pracownika z ostatniego kwartału. W pierwszej z nich, doświadczającej sukcesu, podano informację o dobrych wynikach własnej sprzedaży, zaś w drugiej, doświadczającej porażki, o złych wynikach sprzedaży.
Wyniki badania pokazują, że najniższa samoocena chwilowa (czyli samoocena świadoma uzależniona od danej chwili, która ulega zmianom) wystąpiła u tych pracowników banku, którzy doświadczyli porażki w dobie kryzysu. Natomiast samoocena pracowników, którzy odnieśli sukces w tym trudnym okresie nie różniła się od samooceny grupy zbadanej przed zaistnieniem kryzysu. W badaniu zmierzono także samoocenę utajoną, a więc mierzoną testem „omijającym” świadomość badanego. Okazało się, że mimo deklaracji niemałego poczucia własnej wartości przez przedstawicieli grupy doświadczającej sukcesu w sytuacji kryzysu, ich samoocena utajona była niższa od tej, która cechowała grupę „przedkryzysową”.
Czy można powiedzieć, że kryzys wpływa na to jak postrzegamy własną porażkę? – Kryzys, prawdopodobnie przez zmniejszone poczucie bezpieczeństwa pracownika, sprawia, że sukces zawodowy nie buduje silnie poczucia wartości pracownika w stosunku do neutralnej sytuacji sprzed kryzysu, a zrównuje ją jedynie z samooceną sprzed czasów kryzysu – tłumaczy dr Aleksandra Fila Janowska, psycholog z sopockiego wydziału SWPS, kierownik badań. – Nie wiemy niestety, jak działa porażka i sukces w sytuacji sprzed kryzysu w porównaniu do sytuacji w trakcie kryzysu, bo tego nie zbadaliśmy, ale z pewnością to właśnie porażka w sytuacji kryzysu jest najbardziej dotkliwa, gdyż nakładają się na siebie dwa źródła niepewności – uzupełnia dr Fila-Jankowska.
W badaniu sprawdzono także, czy doświadczenie porażki lub sukcesu w dobie kryzysu wpływa na sposób w jaki oceniamy kandydatów do pracy. W tym celu badanym z każdej grupy respondentów pokazywano te same zdjęcia potencjalnych kandydatów i proszono ich o ocenę kandydatów pod względem wskazanych cech, tj. uczciwości, rzetelności, sprawności czy zaradności. Okazało się że najlepsze oceny wystawiali pracownicy banku, którzy doświadczyli właśnie sukcesu. Dużo niższe oszacowania podawali pracownicy w sytuacji „przedkryzysowej”, a najniższe – pracownicy, którzy doświadczyli porażki.
* Badanie zostało zrealizowane w okresie od listopada 2008 r. do lutego 2009 r. przez Alicję Wlazło pod kierunkiem dr Aleksandry Fila-Jankowskiej, psychologa z sopockiego wydziału SWPS.
Źródło: SWPS
