Pytania stawiane w określonym celu
Kiedy zadajemy pytanie — komuś czy nawet sobie — mamy zwykle jakiś cel. I tak na przykład niektóre pytania zmierzają do gromadzenia informacji, a inne mają oddziaływać na sposób myślenia rozmówcy. Poniżej przytaczam przykłady dobrych pytań stawianych w różnych celach.
– Zgromadzenie ogólnych informacji
Powiedz mi więcej o tym, co się jej zdarzyło?
Czy możesz powiedzieć o tym coś więcej?
Co jeszcze jest tu do powiedzenia?
– Zgromadzenie szczegółowych informacji
Czego konkretnie w niej nie lubisz?
Czy możesz mi powiedzieć, co dokładnie powiedziała?
Jakie użyte przez nią słowa cię zdenerwowały?
– Pomoc rozmówcy, by dokładniej coś sobie przypomniał
Co przypominasz sobie z tego zdarzenia?
Co pamiętasz, co wtedy widziałeś (czułeś, słyszałeś)?
– Skierowanie uwagi rozmówcy na chwilę obecną (na przykład jeśli rozmówcę coś zaczyna złościć i chcesz go trochę uspokoić)
Dobrze, a co jeszcze chcesz powiedzieć mi o tym w chwili obecnej?
A co obecnie wydaje ci się ważne w tamtej sytuacji?
Czy możesz przypomnieć sobie jakieś informacje w tej sprawie, które byłyby dla nas przydatne tu i teraz?
– Poznanie czyichś wartości
Co w jej słowach cię zdenerwowało?
Co w tej sprawie jest dla ciebie ważne?
Co chciałabyś, żeby ona wówczas powiedziała?
Co cenisz w tym związku?
– Pomoc rozmówcy docenić wartości innej osoby
Co było dla niej ważne w tej sytuacji?
Jakie mogła mieć powody, by się tak zachować?
– Skłonienie rozmówcy do powiązania ze sobą dwóch myśli czy sytuacji
W jaki sposób opisane przez ciebie miejsce wpłynęło na te zdarzenia?
W jaki sposób ta sytuacja wpływa obecnie na twoją pracę?
– Pomoc rozmówcy dojrzeć coś z perspektywy innej osoby
Jak sądzisz, co ona wówczas przeżywała?
Co mogła wtedy odczuwać?
Jakie mógł mieć intencje?
– Pomoc rozmówcy dojść do jakiegoś wniosku
A co myślisz o tym obecnie?
Jakie wnioski dziś z tego wyciągasz?
– Zachęcenie rozmówcy do działania
Co mógłbyś zrobić teraz w tej sprawie?
– Przygotowanie rozmówcy do pokonywania barier w działaniu
Co mogłoby cię od tego powstrzymać?
I jak sobie z tym poradzisz?
– Wpłynięcie na rozmówcę, by myślał o sytuacji w sposób pozytywny
Jakie korzyści to ci przyniosło?
Co osiągnąłeś dzięki uporządkowaniu tej sprawy?
Jaką to ma dodatnią stronę?
– Wpłynięcie na rozmówcę, by pomyślał o skutkach działania
Jakie ryzyko wiąże się z tym działaniem?
Co to będzie oznaczało dla twoich kolegów?
Kto jeszcze to odczuje?
– Pomoc rozmówcy wyciągnąć naukę ze zdarzenia czy sytuacji
W jaki sposób omówienie tej sprawy wpłynęło na twoją opinię?
Czego się z tej sytuacji nauczyłeś?
Jak zareagujesz w przypadku powtórzenia się sytuacji tego rodzaju?
Jakie powinno być pytanie, by było efektywne?
Raczej otwarte niż zamknięte. Tak umiejscowione w dialogu, żeby klaryfikowało, podkreślało, wyciągało na powierzchnię ważne rzeczy. Efektywne pytanie jest też autentyczne, czyli płynie ze szczerej potrzeby, ze szczerego pożądania, ze szczerej chęci dowiedzenia się czegoś. Po efektywnym pytaniu następuje cisza, która pokazuje szczerą intencję managera do tego, żeby słuchać. Efektywne pytanie jest zadane w tonie wspierającym tak, żeby zminimalizować możliwość reakcji defensywnej ludzi.
Rady związane z zadawaniem pytań
Przed otwarciem buzi, warto żebyś się zastanowił jaki jest cel pytania, które chcesz zadać. Dzięki temu, że podzielisz się swoją intencją z rozmówcą (czyli powiesz mu po co chcesz go o coś zapytać) ustalisz kontekst pytania. Podanie powodu zadania pytania pomaga w rozmowie, ponieważ kreuje większą otwartość na słuchanie. Dzięki temu też zdobywasz uwagę rozmówcy i zapewniasz jasny kontekst, w którym zawieszasz pytanie.
Zadawaj raczej otwarte niż zamknięte pytania. Dlaczego? Dlatego, że zamknięte pytania mają taką konsekwencję, że raczej zamykają komunikację. Otwarte wymagają od odpowiadającego tego, żeby podzielił się swoim myśleniem, swoimi pomysłami.
Pytania mają w sobie naprawdę niezwykłą moc. Jeżeli są zadane w efektywny sposób, to zachęcają ludzi do tego, żeby myśleli głębiej o swojej sytuacji i dzięki temu, odkrywali swoje odpowiedzi. Korzyścią z tego płynącą jest między innymi to, że ich rozumienie sytuacji jest bardziej klarowne, mają szerszą perspektywę, odkrywają opcje i alternatywy, i mają jasność do tego, co powinni zrobić w następnym kroku.
Kilka wskazówek związanych ze słuchaniem odpowiedzi na pytania
Być może poniższe wskazówki, będą dla ciebie użyteczne
– Zawsze znajdź coś co cię interesujące w tym co twój rozmówca mówi.
– Upewniaj się czy dobrze rozumiesz drugą osobę.
– Skupiaj się zarówno na zawartości jak i na sposobie, którym jest ta zawartość przekazywana.
– Zawieś w głowie ocenę tego co druga osoba mówi
– Słuchaj po to, żeby wyłonić różnego rodzaju powtarzające się wzorce czy tematy czy w ogóle nie pojawiające się tematy.
– Parafrazuj, odzwierciedlaj, integruj i podsumowuj to co druga osoba mówi.
