Do dnia 31.03. br. pracodawcy powinni udzielić pracownikom urlopów wypoczynkowych, jeżeli w odniesieniu do tych uprawnień powstały po stronie zatrudnionych zaległości. Powyższy obowiązek wynika wprost z art. 168 k.p., zgodnie z którym urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym w planie urlopów lub po porozumieniu z pracownikiem należy pracownikowi udzielić najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Zasada ta nie dotyczy jednak części urlopu udzielanego na podstawie art. 1672 k.p., czyli urlopu na żądanie.
Należy podkreślić, że brak realizacji obowiązku wskazanego w art. 168 k.p. stanowi przesłankę do uznania takiego działania za wykroczenie przeciwko prawom pracownika, co w rozumieniu art. 282 § 1 pkt 2 k.p. zagrożone jest karą grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł.
W praktyce mogą pojawić się różnorodne problemy w zakresie udzielania zaległych urlopów. Jednym z nich jest niechęć pracowników do skorzystania z urlopu w okresie I kwartału roku kalendarzowego (najczęściej w związku z niesprzyjającymi wypoczynkowi warunkami pogodowymi). Przepisy k.p. nie nadają pracodawcy prawa do jednostronnego wyznaczenia pracownikowi terminu udzielenia zaległego urlopu. Niemniej jednak w tej kwestii jednolite stanowisko zajął SN w wyroku z dnia 02.09.2003 r., I PK 403/02, OSNP 2004, Nr 18, poz. 310 oraz w wyroku z dnia 24.01.2006 r. (sygn. akt I PK 124/05). W opinii składów orzekających SN przepis art. 168 k.p. nie określa obowiązku po stronie pracodawcy uzyskania akceptacji pracownika co do terminu udzielenia zaległego urlopu.
Zwrócono ponadto uwagę na bezwzględnie obowiązujący charakter unormowań urlopowych w powiązaniu z regulacjami kodeksowymi zawartymi w art. 152 § 2 k.p., które ustanawiają bezwarunkowy zakaz zrzeczenia się prawa do urlopu wypoczynkowego. Powyższa interpretacja jest generalnie przyjmowana przychylnie, zwłaszcza w kontekście zagrożenia pracodawcy sankcjami karnymi w razie nieudzielenia w terminie urlopu wypoczynkowego, bowiem przepisy karne nie uchylają odpowiedzialności wykroczeniowej tylko z tego powodu, iż brak realizacji dyspozycji wskazanej w art. 168 k.p. był zawiniony przez pracownika. Takiej odpowiedzialności nie niweluje też zgoda pracownika na wykorzystanie zaległego urlopu po 31.03. danego roku (może to stanowić natomiast, w indywidualnych przypadkach, przesłankę do złagodzenia postępowania zmierzającego do nałożenia na pracodawcę kary). Można zatem przyjąć pogląd, że pracodawca udzieli zgodnie z prawem zaległych urlopów na podstawie art. 168 k.p. bez zgody pracownika, jeżeli przedtem bezskutecznie podejmował próby uzgodnienia terminu wykorzystania urlopu w ramach I kwartału danego roku kalendarzowego. Warto zaznaczyć, że warunki określone w art. 168 k.p. należy uznać za spełnione, jeżeli pracownik rozpoczął korzystanie z urlopu przed upływem I kwartału konkretnego roku kalendarzowego, nie jest natomiast wymagane, aby urlop został skonsumowany do 31.03.
Podkreślenia wymaga, że pewne okoliczności, mimo że uniemożliwiają udzielenie pracownikowi zaległego urlopu w terminie przewidzianym w art. 168 k.p., nie oznaczają, że doszło do naruszenia przez pracodawcę przepisów prawa pracy. Są to przede wszystkim zdarzenia uniemożliwiające rozpoczęcie przez pracownika urlopu – wymienione w art. 165 k.p. (choroba pracownika, pobyt w szpitalu, ćwiczenia wojskowe, urlop macierzyński). Dotyczy to także innych usprawiedliwionych nieobecności pracownika, takich jak m.in. urlop bezpłatny, urlop wychowawczy, czy inna nieobecność umotywowana ważnymi przyczynami powodująca konieczność przesunięcia terminu urlopu (por. art. 164 k.p.).
Źródło: Biblioteka Prawa Pracy, Autor: M. Ofierski
Moim zdaniem urlop wypoczynkowy jest dla pracownika przyznany za dany rok kalendarzowy, i ten urlop powinien być przez pracownikowi wykorzystany w danym roku, gdyż on służy do odpoczynku i odstresowania się. Ludzie którzy tych urlopów nie wykorzystują, stają się pracoholikami, a jak wiemy jest to choroba nieuleczalna, i tacy ludzie w następstwie tej choroby zaczynają wprowadzać mobbing, uważając iż jeśli oni mogą nie wykorzystywać urlopów, to tym bardziej szary robotnik, ma zacisnąć zęby i się o niego nie upominać, a urlop dostanie w momencie gdy braknie pracy, lub zepsuje się maszyna.
I właśnie dlatego funkcjonują przepisy, które mają zmusić pracownika do wykorzystania urlopu 😉