Inspektorzy PIP przeprowadzili w 2012 r. kontrole przestrzegania przepisów prawa dotyczących zatrudniania pracowników młodocianych u 884 pracodawców, zatrudniających łącznie 21 927 pracowników, w tym 7 264 kobiety i 3 892 młodocianych.
Najwięcej nieprawidłowości polegało na nieprowadzeniu ewidencji czasu pracy przy pracach wzbronionych, a dozwolonych młodocianym w zakresie przygotowania zawodowego. Inspektorzy ujawnili taki stan u 40% pracodawców (w 2011 r. – u 39%, w 2010 r. – u 40%). Liczne uchybienia dotyczyły opracowywania wykazów stanowisk i rodzajów prac wzbronionych oraz dozwolonych dla celów przygotowania zawodowego. Kontrole ujawniły też inne problemy pracodawców z rzetelnym prowadzeniem dokumentacji związanej z zatrudnianiem młodocianych. Co trzeci skontrolowany pracodawca nie prowadził ewidencji pracowników młodocianych oraz ewidencji czasu pracy pracowników młodocianych (28% skontrolowanych w 2012 r. pracodawców). Analiza wyników kontroli wykazała, że dużą grupę uchybień stanowią naruszenia przepisów dotyczących przygotowania młodocianych do pracy. 33% skontrolowanych pracodawców dopuściło do pracy pracowników młodocianych bez wstępnych badań lekarskich. Natomiast 23% skontrolowanych pracodawców zawarło z młodocianymi umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, mimo nieprzedłożenia przez nich świadectwa lekarskiego stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.Dopuszczenie młodocianych do pracy bez szkolenia wstępnego w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy ujawniono u 21% skontrolowanych w 2012 r. pracodawców.
W procesie stałej poprawy warunków pracy oraz ochrony zdrowia i życia pracowników zasadniczą rolę odgrywa ocena ryzyka zawodowego. Niestety, aż 62% skontrolowanych pracodawców nie dopełniło tego obowiązku. Na niższym poziomie kształtują się naruszenia przepisów w zakresie prawnej ochrony pracy młodocianych. U 9% kontrolowanych pracodawców ujawniono wady dotyczące zawierania umów o pracę w celu przygotowania zawodowego, które polegały m.in. na nieprawidłowym określeniu wysokości wynagrodzenia, a 16% skontrolowanych pracodawców naruszało przepisy przy rozwiązywaniu umów o pracę z pracownikami młodocianymi, nie zachowując pisemnej formy wypowiedzenia, nie podając przyczyny rozwiązania umowy oraz pouczenia o przysługującym pracownikowi prawie odwołania się do sądu. Zmalała w stosunku do ubiegłego roku skala naruszeń w zakresie udzielania pracownikom młodocianym pierwszego urlopu wypoczynkowego, do którego młodociany nabywa prawo z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy. Naruszenia tego rodzaju stwierdzono u 9% kontrolowanych pracodawców. W trakcie kontroli stwierdzono przypadki naruszania przepisów o czasie pracy pracowników młodocianych. Ponad 20% skontrolowanych pracodawców nie poinformowało młodocianych poprzez stosowny zapis w indywidualnej informacji udzielanej pracownikowi na podstawie art. 29 § 3 Kodeksu pracy, o przysługującej im 30 minutowej przerwie w pracy. Ponadto 6% skontrolowanych pracodawców nie zapewniało pracownikom młodocianym co najmniej 48 godzinnego odpoczynku tygodniowego obejmującego niedzielę. Nieprawidłowość ta najczęściej występowała w zakładach świadczących usługi i produkcyjnych, np. w zakładach fryzjerskich, piekarniach, cukierniach.
Mimo bezwzględnego zakazu zatrudniania pracowników młodocianych w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych ujawniono nieprawidłowości w tym zakresie, jednakże miały one charakter incydentalny i dotyczyły odpowiednio 1% i 6% skontrolowanych w 2012 r. pracodawców. Przyczyny nieprawidłowości, w ocenie inspektorów pracy, była przede wszystkim nieznajomość przepisów prawa pracy (również w zakresie prowadzenia dokumentacji pracowniczej), a ponadto – niewłaściwa organizacja pracy, niedostateczna obsada kadrowa
oraz brak wykwalifikowanej obsługi prawnej w małych podmiotach gospodarczych, np. prowadzenie ewidencji czasu pracy, w której uwzględniane są dni poświęcone na zajęcia szkolne i dni pracy, ale bez określenia ilości godzin świadczenia pracy przez młodocianych, co uniemożliwia ustalenie faktycznego dobowego wymiaru czasu pracy młodocianego.
źródło: Państwowa Inspekcja Pracy
