Bądź na bieżąco Kariera HR Pressroom Rozwijaj się Wiedza

HR Inspiracje – Pracownicy niepełnosprawni: fakty i mity, obawy i korzyści

3 sierpnia 2015

W Polsce osób aktywnych zawodowo, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności jest obecnie około 3,4 mln, a tylko co piąta osoba pracuje. Przyczyny bywają różne, lecz jedną z najczęściej podkreślanych są obawy pracodawców kierowane stereotypami dot. pracowników niepełnosprawnych. To duża strata, ponieważ osoby z niepełnosprawnością to grupa pracowników z dużym, niewykorzystanym potencjałem, a zatrudnienie ich wiąże się dla firmy z korzyściami społecznymi, finansowymi i wizerunkowymi.

Wielu z przedsiębiorców obawia się, że osoba niepełnosprawna będzie mało wydajnym pracownikiem. Tymczasem doświadczenia przedsiębiorców, którzy zdecydowali się na zatrudnienie osób niepełnosprawnych podkreślają korzyści dla zespołu, korzyści finansowe i wizerunkowe. Przede wszystkim jednak, podkreślają zaangażowanie i lojalność pracowników z niepełnosprawnością.

Czy księgowa, która porusza się na wózku nie może wykonywać pracy umysłowej? Wózek nie jest tutaj przeszkodą. Czy osoba chora na cukrzycę nie może wykonywać pracy np. rekrutera, jeśli ma kwalifikacje? Potrzeba zmierzenia cukru, zaaplikowania insuliny odbywa się często podczas ustalonej przerwy i nie ma wpływu na jakość merytoryczną wykonywanej pracy. Chcąc zatrudnić osobę z niepełnosprawnością postawmy na jej umiejętności, doświadczenie i chęć jego powiększania.

Bazując na stereotypach i wyobrażeniach można wpaść w pułapkę myślenia, że osoby z niepełnosprawnością mogą pracować tylko w miejscach pracy chronionej lub na specjalnie przystosowanych stanowiskach. Natomiast okazuje się, że osoby z niepełnosprawnością mogą podejmować zatrudnienie w wielu branżach i na różnych stanowiskach. Jak pokazuje doświadczenie wielu firm zatrudnione osoby niepełnosprawne pracują zarówno jako pracownicy biurowi, jak również pracownicy fizyczni, pracownicy produkcji, itp. Dodatkowo, dynamicznie rosnący poziom wykształcenia wyższego wśród osób niepełnosprawnych znacznie wpływa na możliwości podejmowania pracy na stanowiskach wymagających wysokich kwalifikacji.

Czy zawsze jest konieczne przystosowanie stanowiska lub firmy?

Kiedy pytam przedsiębiorców o ich chęć zatrudnienia pracowników z niepełnosprawnością często słyszę: „Tak, myśleliśmy o tym działaniu ale nasza firma nie jest przystosowana dla osób niepełnosprawnych”. Wiele osób posiadających orzeczenie o niepełnosprawności ma zupełnie niewidoczny rodzaj schorzenia. Czy niepełnosprawność ze względu na np., kłopoty z krążeniem rzeczywiście widać? Czy cukrzyca lub nadciśnienie jest niepełnosprawnością widoczną? Takie osoby nie potrzebują żadnych przystosowań architektonicznych w miejscu pracy. A co stoi na przeszkodzie, aby zatrudnić osobę poruszającą się na wózku z firmie, której siedziba mieści się w miejscu pozbawionym barier architektonicznych, jeśli spełnia ona wymagania podane w ofercie pracy? Dodatkowo, warto wiedzieć, że jeśli zdecydujemy się na przystosowanie miejsca pracy, możemy otrzymać zwrot kosztów podjęcia takiego działania. Grupa osób z niepełnosprawnościami jest bardzo różnorodna. Ze względu na rodzaj i stopień niepełnosprawności oraz osobiste kwalifikacje, cechy osobowe, umiejętności.

Rekrutacja pracowników z niepełnosprawnością

Kierując ofertę pracy do osób niepełnosprawnych określić należy szczegółowo wymagania i zakres obowiązków oraz zaprosić w ogłoszeniu do aplikowania również osoby z niepełnosprawnością. Rekrutując pracowników z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, szczególnie kiedy dział HR nie posiada takich doświadczeń, można skorzystać ze współpracy z wyspecjalizowaną agencją doradztwa personalnego lub organizacjami pozarządowymi zajmujących się aktywizacją osób niepełnosprawnych. Można również zadbać o odpowiednie przeszkolenie pracowników działów HR, aby zapewnić jak największą efektywność działań rekrutacyjnych.

Rozmowa kwalifikacyjna osoby niepełnosprawnej często nie różni się od innych rozmów kwalifikacyjnych, jednak wymaga odpowiedniej postawy w stosunku do kandydata. W przyjaznej, otwartej atmosferze przeprowadzona rozmowa kwalifikacyjna może być początkiem budowania relacji i otwartości na niepełnosprawność kandydata.

Niepełnosprawny pracownik w zespole

W sytuacji wprowadzenia pracowników z niepełnosprawnością do zespołu mogą się pojawić pytania: Czy mogę zapytać o niepełnosprawność? Czy powinienem pomóc, czy raczej nie pomagać? Jak mam mówić, żeby kogoś nie urazić? Pytania te wynikają z braku doświadczeń lub kontaktów z osobami z niepełnosprawnością, dlatego warto przygotować zespół do wspólnej pracy. Nieoceniona jest tutaj rola managera umiejętnie zarządzającego różnorodnym zespołem. Szkolenia „oswajające niepełnosprawność” są narzędziem do pokonywania obaw. Ich celem jest przełamywanie stereotypów i uświadomienie, że osoby niepełnosprawne jako pracownicy mają podobne oczekiwania, dążenia oraz obawy wynikające z nowych sytuacji dotyczące np., innego traktowaniem przez pracowników ze względu na posiadaną niepełnosprawność.

Kształtowanie wizerunku firmy wrażliwej społecznie

Zatrudnienie pracowników z niepełnosprawnością świadczy o potwierdzeniu zasady różnorodności w kształtowaniu polityki personalnej firmy. Otwartość na zatrudnienie osób niepełnosprawnych buduje również wizerunek firmy w oczach samych osób niepełnosprawnych, co może mieć bezpośrednie przełożenie na pozyskanie nowej grupy klientów i odbicie w wymiarze ekonomicznym.

Korzyści finansowe

Przedsiębiorstwa powinny mieć również na uwadze różne korzyści finansowe związane z zatrudnianiem osób z niepełnosprawnością, takie jak zwolnienie z opłat dla PFRON, dofinansowanie do wynagrodzenia pracowników z orzeczoną niepełnosprawnością, zmniejszenie składek ZUS czy zwrot kosztów szkolenia dla niepełnosprawnego pracownika. Warto przeanalizować możliwości optymalizacji kosztów zatrudnienia zatrudniając osoby z niepełnosprawnością.

Autorka: Agata Spała
Ekspertka ds. zatrudniania osób niepełnosprawnych, trenerka, doradca zawodowy

CZYTAJ TEŻ: HR Inspiracje – Jak wygląda checklista dla marki rekrutera? [cz.1]