Rola działów HR w firmach choć ogólnie postrzegana jako potrzebna i ważna wciąż budzi pewne kontrowersje. Budowa takich działów zwłaszcza w mniejszych firmach wciąż pozostaje dyskusyjna. Na ile tworzenie komórki HR jest potrzebne? Co dział HR wnosi do organizacji? Czym powinien się zajmować? I przede wszystkim czy na pewno jest tak potrzebny jak sądzą sami HR-owcy?
Jak budować dobry dział HR?
Nie ma jednej, uniwersalnej recepty na stworzenie dobrego działu i bez względu czy będzie to HR, marketing czy sprzedaż każda firma wypracowuje sobie własną strategię tworzenia komórki która odpowiada za wybrany obszar. Struktury firmy tworzą się w odpowiedzi na jej potrzeby wynikające z rozwoju. Działy HR choć wciąż postrzegane jako niepotrzebne, bo po pierwsze nie generują natychmiast widzialnych zysków, a po drugie nie dostarczają dających się natychmiast zweryfikować efektów pracy, pozostają w cieniu innych ważnych struktur w firmie. Niedocenianie roli HR może jednak stanowić poważny problem i być zagrożeniem zwłaszcza, gdy organizacja rośnie w siłę i chce konkurować na rynku z innymi.
Sprawny dział HR to miejsce i ludzie, którzy lubią pracować z ludźmi i dla ludzi. Dzisiejsze działy HR to już zupełnie inne komórki niż te tworzone jeszcze 10-15 lat temu w celu realizacji polityki personalnej obejmującej kadry i płace. Dzisiejszy dział HR chce rekrutować najlepszych pracowników, a później rozwijać ich, motywować, i zatrzymywać u siebie na dłużej. Aby tak się stało potrzeba nie tylko dużego zaangażowania, ale też znajomości podstawowych mechanizmów, które rządzą ludźmi i relacjami między nimi. Tworząc zatem dział personalny trzeba zwrócić uwagę na to, jakie cechy powinien mieć pracownik w nim zatrudniony. Czy lubi pracę z ludźmi? Czy łatwo wchodzi w konflikty? Potrafi słuchać, analizować i wyciągać wnioski? Czym jest dla niego praca z ludźmi? Bez odpowiedniego podejścia osób tworzących ten dział żaden pracownik nie obdarzy nas zaufaniem.
Inną kwestią jest zasadność tworzenia działu HR, zwłaszcza w organizacji, która dopiero się tworzy lub jest mała. W dużych firmach komórka HR jest już pewnego rodzaju standardem, natomiast mniejsze nie zawsze mogą sobie pozwolić na utworzenie takiej struktury. Warto jednak zawsze próbować to robić, bo w początkowej fazie tworzenia się firmy zapada tak naprawdę wiele znaczących decyzji, także tych dotyczących zatrudnienia na innych kluczowych stanowiskach, które później zaważą na funkcjonowaniu całej firmy.
Dział HR bardzo często postrzegany jest jako miejsce, gdzie pracownicy mogą przedstawić swoje oczekiwania, zwrócić się z problemem, opowiedzieć o kłopotach w zespole, z przełożonym, poznać swoje możliwości rozwoju i plany organizacji wobec pracownika. To dział, który wspiera nie tylko całą organizację, ale tez każdego pojedynczego pracownika. Jeśli nie potrafi tego robić, nigdy nie zyska zaufania i akceptacji. Rolą działu HR nie jest sprostanie oczekiwaniom wszystkich pracowników – to nigdy nie będzie możliwe, natomiast na pewno jego rolą jest pełne doradztwo i wsparcie dla każdego pracownika który o taką pomoc się zwróci. Indywidualne podejście do każdego pracownika, który przestąpi próg naszego pokoju powinno być standardem, który buduje nasz autorytet w całej organizacji. Jednemu pracownikowi możemy pomóc, innemu nie, ale jeśli i jeden i drugi otrzyma potrzebne w danym momencie wsparcie, uzyska informacje jak poradzić sobie z danym problemem, z kim do niego się zgłosić , lub po prostu usłyszy dobre słowo to na pewno przekaże to dalej. W pierwszym przypadku ludzie będą mieli nie tylko świadomość, ale także odwagę by swoje kroki w razie problemów kierować w pierwszej kolejności do działu HR, w drugim będą ignorować dział HR i podważać jego zasadność.
Na straży porządku
Działy HR to pewnego rodzaju strażnicy przepisów i procedur obowiązujących w firmie. Aby firma mogła się rozwijać i sprawnie funkcjonować na rynku w pierwszej kolejności musi respektować przepisy prawa i odpowiednio stosować je w swojej organizacji. Jeśli tego nie robi pierwsza upada. Każdy pracodawca i pracownik mający w swojej firmie HR powinien mieć pewność, że dział HR to ten, który pilnuje porządku w zakresie prawidłowości wynikających z przepisów.
Dlaczego pracownicy nie lubią działu HR?
Lubimy to co widzimy. I to najlepiej od razu. Efekty działań podejmowane przez dział HR bardzo często nie są widoczne od razu. Zatrudniony nowy pracownik choćby najlepszy w swojej dziedzinie potrzebuje czasu aby się wykazać, wdrożony system szkoleń potrzebuje czasu aby zacząć dobrze funkcjonować, a imprezy integracyjne nie mogą być organizowane co tydzień. Dział HR aby wzmacniać swoją pozycję powinien o sobie przypominać co jakiś czas. Podsumowywać swoje działania, pokazywać plusy zrealizowanych celów w odniesieniu nie do pojedynczego działu ale całej organizacji. Inną ważną kwestią jest uświadomienie roli działu HR menadżerom liniowym, którzy w dużej mierze , świadomie lub nie kształtują postawę pracowników wobec działu HR. Wciąż w wielu firmach można usłyszeć, że HR to sterty CV, akt osobowych, regulaminów. Gdzie w tym wszystkim jest człowiek? Polityka personalna to zawsze w pierwszej kolejności człowiek. Jeśli jest inaczej nie ma możliwości osiągnięcia sukcesu. Sukces to ludzie, bo to oni właśnie go tworzą, potrafią zmieniać, kreować, wyznaczać nowe trendy, zadania, działać.
Działy HR potrzebują jeszcze trochę czasu, by na dobre osiągnąć wysoką, należną im pozycję w polskich firmach. Aby tak się stało muszą mieć jasny obraz organizacji, którą chcą tworzyć, dobrze postawiony cel, jasno zdefiniowane oczekiwania organizacji, a przede wszystkim zapał i chęć aby widzieć więcej i dalej niż inni.
Autor: Anna Kowalczyk, psycholog , specjalista ds. HR w Nexio Management
