Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła w ubiegłym roku kampanię pod nazwą „Walczymy z absurdami w prawie pracy”. W ramach akcji każdy mógł zgłosić Inspekcji niejasne lub absurdalne przepisy prawa pracy.
Opierając się na wynikach przeprowadzonej kampanii, zespół Państwowej Inspekcji Pracy przygotował wnioski o zmianę przepisów, których stosowanie powoduje najwięcej problemów.
W związku z powyższym Państwowa Inspekcja Pracy proponuje:
- wydłużenie okresu, w którym należy wykorzystać zaległy urlop,
- zmianę zasad udzielania urlopu na żądanie,
- zmiany w przepisach o czasie pracy,
- zmianę w przepisach o wynagrodzeniach i badaniach lekarskich.
Obecnie pracownik, który nie wykorzystał przysługującego mu w danym roku kalendarzowym urlopu wypoczynkowego, musi wykorzystać go do końca marca następnego roku. W opinii ekspertów korzystniejszym rozwiązaniem byłoby wydłużenie tego okresu przynajmniej do sierpnia następnego roku. Jest to ich zdaniem rozwiązanie lepsze dla pracowników, którzy znacznie łatwiej mogliby wykorzystać przysługujące im dni wolne w okresie letnim aniżeli w tak mało atrakcyjnym dla wypoczynku okresie zimowo-wiosennym.
Odnośnie do zmiany zasad udzielania urlopu na żądanie PIP proponuje, by każdy pracownik był obowiązany powiadamiać przełożonego o wykorzystaniu urlopu na żądanie przed rozpoczęciem pracy w dniu, w którym chce mieć wolne. Dzięki takiemu rozwiązaniu pracodawca łatwiej mógłby organizować pracę w swojej firmie.
W kwestii przepisów o czasie pracy PIP uważa, że pracodawca nie powinien być zobowiązany do zapłaty dodatku za pracę w nadgodzinach w przypadku, gdy nie ze swojej winy naruszył przepisy o dobie pracowniczej. Taka sytuacja ma często miejsce, gdy np. z powodu absencji chorobowej połowy załogi pracodawca zleci pracownikowi rozpoczęcie pracy, mimo że nie upłynęły jeszcze 24 godz. od rozpoczęcia pracy w poprzednim dniu.
Ponadto PIP proponuje doprecyzowanie przepisów o wstępnych badaniach lekarskich. Według aktualnie obowiązujących regulacji firma nie musi ich przeprowadzać, jeśli podpisuje kolejną umowę z pracownikiem bezpośrednio po zakończeniu obowiązywania poprzedniej.
Główny Inspektor Pracy zwrócił się z powyższymi propozycjami do MPiPS. Resort pracy podjął z udziałem partnerów społecznych reprezentowanych w Zespole Prawa Pracy i Układów Zbiorowych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych prace legislacyjne w tym zakresie. Więcej informacji dotyczących projektowanych rozwiązań przekazał podsekretarz stanu w MPiPS udzielając odpowiedzi na interpelację w sprawie zmian w przepisach o płacach i urlopach.
W odpowiedzi czytamy, że prace nad zmianami przepisów dotyczących urlopu na żądanie, a także terminu wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego zostały już podjęte w Zespole Prawa Pracy i Układów Zbiorowych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych. Jednak partnerzy społeczni rozważają ewentualną celowość wprowadzenia zmian w przepisach regulujących te zagadnienia, biorąc także pod uwagę przeciwdziałanie jednorazowemu wykorzystaniu przez pracownika całego urlopu na żądanie, a także znaczne wydłużenie terminu na udzielenie zaległego urlopu wypoczynkowego (do końca następnego roku kalendarzowego).
Zdaniem podsekretarza stanu proponowana zmiana w przepisach o rozliczaniu czasu pracy w godzinach nadliczbowych w kontekście doby pracowniczej nie może być rozpatrywana w oderwaniu od szeregu innych przepisów Kodeksu pracy regulujących problematykę czasu pracy, a także postulatów dalszego znacznego uelastycznienia przepisów dotyczących organizacji procesu pracy. Jednym z istotnych aspektów tego zagadnienia jest stosowanie różnych godzin rozpoczynania pracy w poszczególnych dobach pracowniczych. W związku z powyższym proponowanie w tym zakresie zmian w przepisach Kodeksu pracy jest obecnie przedwczesne. Warto bowiem wykorzystać doświadczenia z praktycznego stosowania rozwiązań przyjętych w art. 10 i 11 ustawy z dnia 01.07.2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 125, poz. 1035).
W kwestii obowiązku przeprowadzania wstępnych badań lekarskich MPiPS podkreśla, że zmiany w tym zakresie postulowała nie tylko Państwowa Inspekcja Pracy, ale też organizacje pracodawców. W związku z powyższym modyfikacja przepisów art. 229 § 1 k.p. dotyczących przeprowadzania wstępnych badań lekarskich, a także przypadków, w których pracodawca jest zwolniony z tego obowiązku, jest również przedmiotem senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy. Ponadto resort pracy wystąpił do Ministerstwa Zdrowia z prośbą o dokonanie analizy uwarunkowań lekarskich badań wstępnych i okresowych w celu uproszczenia obowiązujących przepisów.
W odniesieniu do sprawy wynagrodzeń PIP proponuje wyłączenie z minimalnego wynagrodzenia za pracę dodatku za pracę w porze nocnej oraz zmianę terminu wypłaty należności przysługujących pracownikowi w związku z ustaniem zatrudnienia. Resort pracy stoi w tej kwestii na stanowisku, że przyjęcie tego postulatu mogłoby spowodować presję na wyłączenie z minimalnego wynagrodzenia za pracę także innych dodatków związanych nie tylko z rozkładem czasu pracy, ale także ze szczególnymi właściwościami pracy lub warunkami pracy. W konsekwencji prowadziłoby to do ustalenia minimalnego wynagrodzenia zasadniczego, nie zaś minimalnego wynagrodzenia za pracę. Minimalne wynagrodzenie za pracę jest natomiast nie tylko ekwiwalentem za pracę, ale także powinno uwzględniać warunki jej wykonywania. Natomiast w sprawie przesunięcia terminu wypłaty należności wymagalnych w dniu ustania stosunku pracy (np. ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy) na termin późniejszy, przypadający po zakończeniu zatrudnienia, MPiPS jest zdania, że oznaczałoby to znaczne pogorszenie sytuacji prawnej pracownika.
MPiPS podkreśla, że każda propozycja zmian w przepisach Kodeksu pracy jest analizowana pod kątem jej ewentualnego uwzględnienia w pracach nad zmianami w ustawodawstwie pracy, jednakże najistotniejszym elementem jest zdaniem resortu celowość wprowadzanych zmian.
Źródło: Biblioteka Prawa Pracy, Autor: G. R-K
