Jakie kwalifikacje zawodowe wzmacniać w obliczu dynamicznie zachodzących zmian gospodarczych? Identyfikacja najbardziej pożądanych na rynku umiejętności i zawodów jest w praktyce możliwa tylko dzięki określeniu kierunków rozwoju poszczególnych branż. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przeprowadziła badania typu foresight prognozujące trendy na rynku pracy. Dzięki projektowi można przewidzieć, jakie kompetencję pracowników będą ważne w przyszłości oraz jakie profesje mogą się pojawić.
Kto będzie potrzebny
Największa liczba nowych zawodów może pojawić się w sektorach, które rozwijają się obecnie bardzo dynamicznie, czyli informatycznym i telekomunikacyjnym. Branże te będą generować nowe miejsca pracy, wymagające ściśle określonych kompetencji o „niszowym” charakterze. Eksperci projektu prognozują, że poszukiwani będą, deficytowi już dziś, teleinformatycy i mechatronicy, a także eksperci sieciowi, specjalizujący się
w projektowaniu, wdrażaniu i administrowaniu sieci komputerowych
Badacze przewidują, że równie prężnie, jak w sektorze ICT, miejsca pracy będą pojawiać się w branży biotechnologicznej. Można ją uznać za wiodącą z uwagi na możliwość jej wykorzystania w różnych dziedzinach przemysłu. Znaczące będą także takie sektory gospodarki jak nanotechnologia, ekologia oraz energetyka.
Kolejną kategorię zawodów przyszłości tworzą zawody „internetowe”: copywriter, projektant witryn internetowych czy analityk ruchu na stronach www. Do niej należą także te związane z organizacją i sposobem prezentacji zawartości stron www lub opracowywaniem strategii firmy, dotyczącej komunikacji za pomocą poczty elektronicznej (e-mail channel specialist).
Tradycja w nowym wydaniu
Przyszłość stoi także przed wszelkiego rodzaju „tradycyjnymi” usługami związanymi z takimi dziedzinami, jak finanse czy edukacja. Poszukiwanymi profesjami staną się wirtualny prawnik i nauczyciel. Zdaniem ekspertów, należy spodziewać się wzrostu zapotrzebowania na stanowiska związane z mediami, organizowaniem podróży oraz tych, które łączą rozrywkę z dbałością o wygląd fizyczny.
Bardzo ważne będą „miękkie” umiejętności
Identyfikacja umiejętności kadry zarządzającej oraz pracowników przedsiębiorstw może mieć kluczowe znaczenie w rozwijaniu polskiej gospodarki. Jak pokazuje badanie, coraz bardziej pożądane będą tzw. kompetencje kluczowe (społeczne), czyli umiejętności rozwijane niezależnie od rodzaju pracy, zawodu i stanowiska. Wyniki projektu wskazują, że doskonalić w tym zakresie będą musieli się zarówno pracownicy, jak i menedżerowie. Wśród pracowników najwyżej ceniona będzie przekwalifikowalność i mobilność, a wśród kadry zarządzającej umiejętność funkcjonowania w międzynarodowym środowisku. Na dalszych miejscach znalazły się języki obce, wykorzystanie technologii informatycznych i mobilnych, ugruntowane podstawy matematyki, komunikacja interpersonalna i autoprezentacja, praca w zespole i zarządzanie nim.
Zmniejszająca się liczba pracowników
Informacje o przewidywanych trendach na rynku pracy są szczególnie istotne w kontekście zmian demograficznych, jakie nas czekają w ciągu najbliższych lat. Jak pisze profesor Irena Kotowska ze Szkoły Głównej Handlowej, w Polsce ulegnie przyspieszeniu proces starzenia społeczeństwa. Według prognoz w latach 2010 – 30 nastąpi silny spadek osób aktywnych zawodowo, a wzrośnie aż o 3,2 mln liczba osób w wieku emerytalnym. Taki stan rynku pracy oraz starzejące się społeczeństwo będą wymagać od obecnych pracowników stałego uzupełniania wiedzy, podnoszenie kompetencji i przede wszystkim umiejętności przekwalifikowania się.
Podnoszenie kwalifikacji
Analiza wskazuje, że to niedobór wykwalifikowanych pracowników, stanowi potencjalne zagrożenie dla światowego wzrostu gospodarczego. – Brak wiedzy o przyszłych trendach gospodarczych i zapotrzebowaniu na kadry powoduje, że nie jesteśmy w stanie zaplanować działań edukacyjnych budujących przewagę konkurencyjną. Dlatego mamy nadzieję, że wyniki naszych badań posłużą przedsiębiorstwom do skutecznego zaplanowania rozwoju kompetencji pracowników – komentuje Paulina Zadura – Lichota, Kierownik Sekcji Badań i Analiz Zespołu Przedsiębiorczości w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Jest już dostępne narzędzie, które pozwoli menedżerom na szybki wybór odpowiednich szkoleń. Na stronie www.inwestycjawkadry.pl, przygotowanej na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, dostępna jest największa baza szkoleń w Polsce, zarówno komercyjnych jak i współfinansowanych z funduszy unijnych. W bazie znajdują się szkolenia rozwijające wspomniane kompetencje przyszłości, jak np. skuteczne porozumiewanie się, podstawy kreatywności i innowacji czy warsztaty budowania współpracy.
Badanie nad przyszłością
Obecnie w UE projekty typu foresight[1] prowadzi się w odniesieniu do całej gospodarki, jak
i poszczególnych branż. W 2009 r. takie właśnie badanie zleciła do realizacji Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Foresight kadr nowoczesnej gospodarki był pierwszym tego typu działaniem w Polsce, w którym zastosowano wspomnianą wyżej metodologię.
[1] Badanie typu foresight należy do grupy studiów nad przyszłością. Jego zadaniem jest równoczesne wprowadzenie w życie trzech zamierzeń: przemyślenie przyszłości, przeprowadzenie na jej temat specjalistycznej publicznej debaty i podjęcie w krótkim czasie działań na rzecz odpowiedniego ukształtowania przyszłości. Te trzy komponenty można ująć w sekwencją trzech angielskich słów: thinking, debating, shaping.
