Jak wynika z Raportu „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2021”, ponad 1/3 pracowników wskazała stres jako jeden z pięciu najistotniejszych czynników wpływających na ich pracę. Eksperci BHP od lat dostrzegają konieczność organizacji pracy z naciskiem na przeciwdziałanie stresowi, a brak takich działań może stanowić podstawę roszczeń pracownika w przypadku uszczerbku na zdrowiu.
Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego, stres stanowi jedną z trzech podstawowych przyczyn problemów zdrowotnych pracowników w przedziale wiekowym 15 – 44 oraz 54 – 64 lata. Pracodawcy, którzy są prawnie zobowiązani zadbać o bezpieczne i higieniczne warunki pracy i ochronę zdrowia pracowników, po sygnałach docierających ze strony Ekspertów BHP dostrzegają już obszary wymagające wdrożenia natychmiastowych rozwiązań. – Odnosząc się do dostępnych danych m.in. ZUS, WHO, NFZ, GUS i ostatniego raportu m.in. Mindy – średnio 5 godzin i 43 minuty pracy przepada w tygodniu przez kiepski nastrój pracownika. W ciągu roku daje to 36 dni „udawania pracy” – możemy więc z pełną odpowiedzialnością stwierdzić, że mamy do czynienia z nowym zjawiskiem stresu w pracy zwanym prezentyzmem. Dlatego powinniśmy być świadomi, że efektywny system BHP rozszerzony o obciążenia psychiczne pracowników jest lepszy, niż czekanie na skutki zdarzeń – podkreśla Monika Grządziela, Ekspert ds. BHP Firmy doradczej W&W Consulting.
Wyniki Raportu „Bezpieczeństwo pracy w Polsce w 2021” ukazały również, że obserwowanymi źródłami stresu wg pracowników było m.in. zbytnie obciążenie pracą, krótkie deadline’y, sytuacje konfliktowe w zespołach, praca zdalna, zmiany w prawie pracy, dyskryminacja w miejscu pracy. Aktualnie mamy do czynienia również z nowym czynnikiem stresogennym – trwająca na Ukrainie wojna niesie za sobą wiele poważnych konsekwencji. Oprócz gospodarczych, którym poświęca się bardzo dużo uwagi, nie należy zapominać, że zaistniała sytuacja będzie miała znaczący wpływ na rynek pracy w Polsce. Najbliższe miesiące będą wymagały od pracodawców umiejętności spojrzenia na sytuację w zakładzie pracy w związku z reorganizacją lub organizacją nowych miejsc pracy oraz z perspektywy dobrostanu ich pracowników. Pracodawcy zmierzą się bowiem z problemami, które do tej pory nie miały miejsca.
– Brak ujęcia działań redukcji stresu w obszarach BHP może być również wykorzystany jako podstawa roszczeń od pracodawcy w sprawach spornych w przypadku wystąpienia np. zawału u pracownika.
Państwowa Inspekcja Pracy już podjęła temat stresu, jako element swoich działań wobec Pracodawców, powołując się na zapisy Kodeksu Pracy o ochronie zdrowia pracowników. Według danych w krajach Unii Europejskiej, koszty stresu związanego z pracą wynoszą co najmniej 20 mld Euro rocznie. Ujęte zostały w nich koszty rosnącej ilości zwolnień lekarskich od lekarzy psychiatrów, zmniejszenia efektywności pracy, rekrutacji, rotacji, zastępstw oraz koszty odszkodowań – mówi Ekspert W&W Consulting.
Wg Ekspertów BHP, wdrożenie rozwiązań z zakresu ochrony zdrowia psychicznego w obszarach BHP jest jedyną metodą na poprawę samopoczucia oraz na utrzymanie wzrostu zaangażowania i motywacji pracowników. Rozwiązania jakimi należy się zająć to organizacja miejsca pracy w oparciu o aranżację zgodnie z ergonomią w przyjaznej formie, służącej poprawie fizycznych i psychospołecznych warunków pracy. Dodatkowo organizacja pracy w sposób zapewniający zmniejszenie uciążliwości pracy przy dostosowaniu kwalifikacji i umiejętności pracowników. Dokumentacja z obszaru BHP, taka jak instrukcje, procedury czy ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy powinna zostać zaktualizowana w oparciu o obciążenia psychiczne. W niektórych przedsiębiorstwach po interwencji Ekspertów BHP na stanowiskach, gdzie zdiagnozowano wysoki poziom stresu, wprowadzono elastyczny czas pracy oraz czasowe przeniesienie w tygodniowym grafiku pracowników do mniej obciążającej pracy za ich zgodą.
– Bezpieczna, „z ludzką twarzą” organizacja pracy, dzięki której pracownicy są zdrowi i wypoczęci, przekłada się na wyższą jakość i efektywność. Dobrą praktyką jest więc wplecenie rozwiązań BHP w ramach całej organizacji. Chodzi mianowicie o m.in. programy zarządzania karierą od rekrutacji, pracę zdalną i cały proces wykonywania pracy, benefity, programy well being, programy work life balance połączone z rozwojem kariery zawodowej oraz oferowaną pomoc specjalistyczną w organizacji – podkreśla Monika Grządziela, Ekspert ds. BHP Firmy doradczej W&W Consulting.
* Badanie Koalicji Bezpieczni w Pracy „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2021. Rola i wizerunek służb bhp” zostało przeprowadzone przez agencję SW Reaserch w lipcu i sierpniu 2021 r. na grupie 240 specjalistów i menadżerów bhp metodą CATI (badanie ilościowe). W pogłębionych indywidualnych wywiadach IDI wzięło udział 8 osób.
