Zatrudnianie cudzoziemców od A do Z – cz.3

4 grudnia 2013

Zapraszamy na trzecią część artykułu, w którym pan Zbigniew Wafflard w jasny sposób przybliża kwestie prawne związane z zatrudnianiem obcokrajowców.

Potrzeby rynkowe a cudzoziemcy

Szczególnie chętnie w kierunku rynków pracy państw trzecich zwracają się pracodawcy zatrudniający wykwalifikowanych pracowników fizycznych, czyli tzw. blue collar workers, na których na lokalnym rynku pracy występują znaczne niedostatki kadrowe. Stanowiska takie jak spawacz okrętowy, krawcowa, czy operator maszyn CNC są bardzo chętnie obsadzane przez pracodawców cudzoziemcami, zwłaszcza że bariera językowa w przypadku stanowisk nie wymagających wysokich kwalifikacji stanowi często mniejszy problem, niż w przypadku pracowników wysoko wykwalifikowanych. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że również na stanowiskach wymagających wysokich kwalifikacji i stanowiskach wyższego szczebla problem bariery językowej można łatwo wyeliminować, na co wpływ mają zarówno lepsza znajomość języków obcych pracowników, jak i inna specyfika procesu rekrutacji i zatrudnienia.

Inną grupę stanowią niewykwalifikowani pracownicy, zatrudniani najczęściej przy pracach sezonowych. O potrzebie ich zatrudnienia decyduje w tym przypadku kwestia zaspokojenia zwiększonych potrzeb kadrowych przez przedsiębiorstwa w szczycie sezonu, w okresie letnich zbiorów owoców (branża rolna), czy w okresie świątecznym (handel). Nie bez powodu rolnictwo pozostaje najbardziej pracochłonnym, zatrudniającym najwięcej cudzoziemców sektorem w Polsce. Podobną specyfikę zatrudnienia można również zauważyć w budownictwie i sektorze przetwórczym.

Stosunkowo niewielką obecnie, natomiast dynamicznie rosnącą grupą cudzoziemców, stanowią wysoko wykwalifikowani specjaliści, w tym programiści, designerzy, inżynierowie oraz menadżerowie sprzedaży ds. rynków wschodnich. Uwagę zwrócić również warto na dynamicznie rozwijający się rynek usług BPO, wprowadzający Polskę do ścisłej czołówki Europy Centralnej. W ramach outsourcingu usług dla biznesu występuje również bardzo silne zapotrzebowanie na specjalistów, którzy oprócz doświadczenia i kwalifikacji zawodowych posiadają również znajomość mniej popularnych w Polsce języków obcych.

Warto przy tym dodać, że polski rynek pracy jest specyficzny pod względem poziomu zatrudnienia cudzoziemców. Polskę charakteryzuje jeden z najniższych współczynników udziału obcokrajowców w ogólnej populacji kraju w całej Unii Europejskiej, który wynosi około 0,3 – 0,5% populacji. Biorąc te dane pod uwagę nasuwają się dwie refleksje. Pierwsza dotyczy stosunkowo niskiej atrakcyjności Polski lub polskiego rynku pracy wśród cudzoziemców planujących długoterminowy pobyt i zatrudnienie. Z drugiej strony niski udział cudzoziemców stanowi o dużym potencjale rozwoju rynku pracy opartego o kapitał ludzki pochodzący z państw trzecich. Od pracodawców i polskiego ustawodawstwa w dużej mierze zależy w jakim stopniu potencjał ten zostanie wykorzystany.

Tak niski poziom stanowi jednocześnie duże zagrożenie dla sytuacji gospodarczej Polski w długim okresie. Struktura demograficzna Polski i innych państw Unii Europejskiej ulega niekorzystnym zmianom, wśród których jednym z najczęściej wymienianych jest starzenie się społeczeństwa. W perspektywie 20 lat co czwarty Polak znajdzie się w wieku emerytalnym, a tym samym niedostatek zasobów ludzkich będzie coraz mocniej zauważalny. Wzrost zapotrzebowania na kapitał ludzki z zagranicy wydaje się iść w parze z globalnym trendem w tym zakresie. Wyniki badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii przez University College London wskazują, że napływ cudzoziemców z Europy Wschodniej wpłynął korzystnie na brytyjską gospodarkę, generując zysk netto na poziomie 25 miliardów GBP w ciągu ostatniej dekady.