Czy polski biznes jest społecznie odpowiedzialny? Działania najbardziej aktywnych na tym polu przedsiębiorstw zdają się wykazywać, że standardami w dziedzinie CSR doganiamy kraje Zachodu. Jednak według ubiegłorocznego raportu PARP jedynie 31 proc. przedstawicieli firm obecnych w Polsce spotkało się z pojęciem społecznej odpowiedzialności biznesu. 
W większości, bo aż w 70 proc., były to duże przedsiębiorstwa działające poza granicami naszego kraju. Te dane zaskakują, gdyż działania na rzecz potrzebujących to nie tylko sposób na kształtowanie pozytywnego wizerunku przedsiębiorstwa, ale także budowę zgranego zespołu pracowników. Potwierdzają to dane CBOS – osoby podejmujące aktywność społeczną zdecydowanie częściej niż osoby bierne wierzą w skuteczność działań zbiorowych. Zbiórki pieniędzy dla ubogich uczniów, świąteczne aukcje, akcje krwiodawstwa czy… współpraca z ogrodami zoologicznymi. Firmom z sektora nowoczesnych usług dla biznesu nie sposób odmówić pomysłowości we wspieraniu inicjatyw prospołecznych. Jedną z firm z branży outsourcingowej skutecznie stosującej założenia filozofii CSR (ang. Corporate Social Responsibility) jest wrocławski oddział Hewlett-Packard, centrum budowane zgodnie z założeniami społecznie odpowiedzialnego biznesu. – Niezależnie czy będzie to maraton, wsparcie niepełnosprawnego podopiecznego fundacji „Mam marzenie” marzącego o laptopie czy też zbiórka środków dla osób dotkniętych powodzią, wszelkie nasze inicjatywy społeczne dają pracownikom HP możliwość dzielenia się swoim potencjałem z innymi. To także ważne narzędzie budowania nowoczesnego biznesu, organizacji dostrzegającej społeczne potrzeby jej lokalnego, krajowego i globalnego otoczenia. Dlatego dołączamy do akcji pomocowych i je inicjujemy. Nie brak także oddolnych inicjatyw, przedstawianych przez pracowników – przekonuje Agnieszka Orłowska, Prezes Globalnego Centrum Biznesowego HP we Wrocławiu, Członek Założyciel ABSL.
Firma odpowiedzialna społecznie to inaczej taka, która w swoich działaniach bierze pod uwagę dobro wszystkich grup interesariuszy, podejmując aktywności na rzecz lokalnej społeczności, środowiska i edukacji, a także angażując się w filantropię. Polski biznes zdaje się być świadomy konieczności realizacji takich działań. 97 proc. polskich przedsiębiorstw badanych przez agencję Praktycy.com twierdzi, że działanie na rzecz społeczności lokalnych i ochrony środowiska jest dla nich ważne. Jednocześnie jednak tylko co trzeci przedstawiciel polskich firm badany przez PARP spotkał się z pojęciem społecznej odpowiedzialności biznesu. Dziś to właśnie głębokie zrozumienie pojęcia CSR świadczy o rzeczywistym zrozumieniu i wdrażaniu dobrych praktyk. Najaktywniejsze przedsiębiorstwa przedstawiają pomysły na budowanie swojej strategii rynkowej z uwzględnieniem takich kwestii jak m.in. interesy osób potrzebujących, lokalnych społeczności i własnych pracowników. Jak się jednak okazuje, w Polsce wciąż pozostaje w dziedzinie CSR wiele do zrobienia. Jak wynika z badania firmy Martis Consulting (2013), jedynie 4 proc. spośród małych przedsiębiorstw stworzyło strategię zrównoważonego rozwoju lub społecznej odpowiedzialności.
Piękne pozory i rzeczywiste postawy
Statystyki wskazują na wciąż zbyt małe zaangażowanie Polaków w działalność na rzecz innych. Według Centrum Badania Opinii Społecznej w 2011 r. niemal połowa z nich deklarowała, że w ciągu 12 miesięcy przynajmniej raz zaangażowała się w dobrowolną, nieodpłatną pracę dobroczynną. Jednak duża część badanych identyfikowała tego typu inicjatywy np. ze wspieraniem dobroczynnych akcji przez wysyłanie płatnych sms (26 proc.) czy też wrzucenie pieniędzy do puszki (49 proc.). Tylko 11 proc. deklarowało społeczną działalność bezpośrednio w ramach wolontariatu. Podobne rozbieżności między deklaracjami, a rzeczywistymi postawami można zaobserwować także w przypadku przedsiębiorstw działających na polskim rynku. Dwie na trzy firmy badane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości uznają, że dysponują misją i wizją działania, a także wyznają określone wartości, kierując się kodeksem etycznym. Jednocześnie tylko co piąta spisuje te elementy swojej strategii, co poddaje pod wątpliwość ich rzeczywiste znaczenie w codziennych działaniach pracowników i pracodawców. Informacje zebrane przez badaczy ujawniają dystans, jaki polskie przedsiębiorstwa muszą odrobić do firm z innych krajów. 72 proc. respondentów badanych przez amerykański Deloitte, mając do wyboru pracę w dwóch firmach na tym samym stanowisku, wybrałoby tą angażującą się w działania związane z wolontariatem pracowniczym. Aż 79 proc. zagranicznych menedżerów badanych przez Forbesa uważa, że komunikowanie społecznego zaangażowania przedsiębiorstwa ma istotny wpływ na jego wartość dla akcjonariuszy. Z kolei jak wynika z badań PARP, aż trzy czwarte firm uważa, że działania o charakterze CSR pozytywnie wpływają na ich wizerunek. – Coraz więcej przedstawicieli biznesu postrzega działania CSR-owe jako efektywne narzędzie w procesie budowania wizerunku i marki ich przedsiębiorstwa – tłumaczy Anna Kosińska, dyrektor marketingu i Employer Branding w Luxoft Poland, współorganizującym z Fundacją Jaśka Meli charytatywny bieg Kraków Business Run, z którego dochody przeznaczane są na wsparcie osób niepełnosprawnych. – Strategia zrównoważonego rozwoju lub społecznej odpowiedzialności biznesu będzie stanowiła wartość dodaną dla wizerunku firmy przede wszystkim wtedy, kiedy będzie realizowana na kilku płaszczyznach jednocześnie, uwzględniających potrzeby różnych grup docelowych i szeroki wachlarz spraw istotnych dla pracowników firmy. Kluczowymi obszarami, w których warto wdrażać CSR są: ład korporacyjny, odpowiednie relacje z konsumentami, klientami oraz lokalnym otoczeniem oraz stosowanie uczciwych praktyk rynkowych. Rośnie także rola podejmowania aktywności o charakterze proekologicznym – dodaje Kosińska.
Zielone rozwiązania, oprócz tego, że ograniczają negatywny wpływ na środowisko, przyczyniają się do redukcji kosztów w przedsiębiorstwach. Według międzynarodowego badania MIT Sloan Management Review i BCG, obejmującego 26 000 menedżerów z całego świata, procent firm, które zanotowały wzrost zysków związanych z działaniami z zakresu zrównoważonego rozwoju w 2012 r. zwiększył się z 23% do 37%, w porównaniu z rokiem poprzednim. – Firmy ze starego kontynentu przykładają coraz większą wagę do tworzenia ekologicznych miejsc zatrudnienia. Według raportu Going Green in Eastern Europe Jones Lang LaSalle z 2012 r. ok. 500,000 mkw. powierzchni biurowych w budowie z regionu Europy Wschodniej znajduje się na różnych etapach procesu certyfikacji w zakresie zielonego budownictwa. Obserwujemy rosnące zainteresowanie w kraju ekologicznymi urządzeniami biurowymi, które zużywają mniej energii, materiałów eksploatacyjnych i papieru w trakcie drukowania niż ich odpowiedniki starszej generacji. Wiąże się to nie tylko z rosnąca świadomością użytkowników, odnoszącej się do dbałości o środowisko, ale także z potrzebą optymalizacji kosztów. Producenci sprzętów oferują wiele rozwiązań, które odpowiadają na takie zapotrzebowanie. Wprowadzają m.in. urządzenia z automatycznym drukiem dwustronnym, materiały eksploatacyjne, których nie trzeba nagrzewać do wysokich temperatur, produkujące mniej odpadów w postaci kaset i wkładów. Istnieją także aplikacje, które zmniejszają ilość niepotrzebnie produkowanych papierowych dokumentów poprzez maksymalizację kontroli nad procesem druku – Maciej Nuckowski, Dyrektor Działu Usług, Xerox Polska.
Wdrażając rozwiązania proekologiczne warto zacząć od zielonej siedziby, tym bardziej, że jak wynika z badań UNEP (United Nations Environment Programme), budynki odpowiadają za 40% zużycia energii w Unii Europejskiej. Ekologiczne biurowce są wykonane z wysokiej, jakości materiałów, wykorzystują rozwiązania pasywne oraz nowoczesne technologie optymalizujące zużycie energii, dzięki czemu koszty ich użytkowania są niższe. Obecnie na polskim rynku najważniejszą grupą odbiorców tego typu powierzchni są firmy z sektora nowoczesnych usług dla biznesu. Przykładem zielonych budynków są projekty realizowane przez firmę Skanska. – Celem Skanska jest ciągłe podnoszenie standardów naszych projektów, produktów i usług poprzez szukanie rozwiązań pozwalających na zmniejszenie ich negatywnego wpływu na otoczenie naturalne – tłumaczy Zbigniew Kopeć, Manager ds. Zrównoważonego Rozwoju, Skanska Property Poland. – Wszystkie inwestycje biurowe Skanska są poddawane certyfikacji zarówno w systemie LEED, jak i EU GreenBuilding. Stosujemy rozwiązania minimalizujące zapotrzebowania budynków na energię i redukujące zużycie wody, minimalizujemy ilość odpadów używając między innymi prefabrykowanych elementów wytwarzanych poza placem budowy. Dbamy również, o jakość środowiska wewnętrznego m.in. poprzez wykorzystanie i optymalizację światła dziennego, zwiększoną ilość świeżego powietrza dostarczanego przez systemy wentylacyjne czy też wykorzystanie materiałów o niskiej emisyjności – dodaje.
Także wewnątrz organizacji przedstawiciele Skanska przykładają dużą wagę do rozwiązań proekologicznych, które są na stałe wpisane w strategię firmy. – Nasi pracownicy, zarówno na poziomie menedżerskim, jak i na niższych szczeblach, są zaangażowani w działania służące ochronie środowiska. Zachęcamy do nich także naszych partnerów i kontrahentów – przekonuje Zbigniew Kopeć. – Dotyczy to aktywności o charakterze strategicznym i organizacyjnym, jak np. wprowadzanie najwyższych standardów zarządzania, certyfikacji, procedur i szkoleń oraz działań na poziomie operacyjnym, jak np. Tenant Education Program kierowany do nowych najemców, w ramach, którego pracownicy Skanska dzielą się wiedzą z użytkownikami wybudowanych przez firmę obiektów, jak w codziennym życiu odpowiedzialnie korzystać z zasobów naturalnych – dodaje.
Wolontariat, czyli team building
Społeczna odpowiedzialność biznesu to faktyczna recepta na budowę przedsiębiorstwa pozytywnie wpływającego na otoczenie, zdolnego dzięki tego typu działaniom poprawiać także, jakość pracy swojej kadry. Na przykład wolontariat pracowniczy, jedna z ciekawszych metod CSR-owych, stanowi doskonałe narzędzie… team buildingu. Jak wykazał CBOS, osoby zaangażowane w pomoc innym znacznie częściej, niż bierne wierzą w skuteczność działań zbiorowych. Takie postawy przyjmuje aż 84 proc. przedstawicieli tej grupy. Wśród nieaktywnych osób podobną wiarą charakteryzuje się tylko co trzecia. Wolontariusze częściej, niż inni wykazują się, więc nastawieniem sprzyjającym sukcesom we wspólnych projektach. – Włączenie strategii o charakterze CSR-owym w codzienne aktywności firmy powinno być jednym z kluczowych elementów jej polityki. Dzięki temu przedsiębiorstwo w pozytywny sposób oddziałuje na swoje otoczenie, zwiększa efektywność działań własnego zespołu oraz buduje przyjazne warunki pracy – tłumaczy Mirosław Dudziński, kierownik ds. Personalnych Skanska Property Poland – Z naszych obserwacji wynika, że angażowanie pracowników podnosi ich motywację do wykonywania codziennych obowiązków, a także przyczynia się do większej integracji zespołu. Jak to działa? Aktywności o charakterze społecznym pozwalają pracownikom na sprawdzenie się w nowych rolach, wymagają pracy zespołowej, dobrego planowania oraz sprawnej koordynacji działań. Dodatkowo, tego typu inicjatywy podnoszą kreatywność pracowników oraz poprawiają ich kompetencje zawodowe – dodaje.
Zachodnie firmy zauważają te zalety wolontariatu pracowniczego. I jego popularność rośnie. Projekty, w ramach, których pracownicy wspomagają innych, coraz częściej stanowią dobre uzupełnienie firmowej polityki budowania relacji między pracownikami, wraz z integracyjnymi podróżami i szkoleniami z pracy w zespole. Według ubiegłorocznego raportu Forbesa 78 proc. respondentów, których zdaniem ich firma z sukcesem osiąga cele biznesowe dzięki wolontariatowi, uznało, że jego waga jest dziś większa, niż przed czterema laty.
Chętnie, ale bez przymusu
Pracownicy decydujący się na działania prospołeczne w ramach przedsiębiorstwa, są przez nie wspierani materialnie, logistycznie oraz organizacyjnie. W niektórych wypadkach otrzymują dzień wolny na aktywności wolontariackie. Takie inicjatywy, pozornie mniej atrakcyjne od wyjazdów w góry finansowanych przez pracodawcę czy firmowych pikników, przynoszą znaczne korzyści zatrudniającemu i zatrudnianym. Wspólna praca na rzecz np. domu dziecka, hospicjum czy osób ubogich pozwala pracownikom na większą identyfikację z pozostałymi członkami zespołu działającego w firmie. – Młodzi ludzie, którzy stanowią większość naszej kadry, chętnie angażują się w takie akcje, jak np. zbiórka zużytych puszek po napojach czy nakrętek po butelkach. Na przykład, w ramach jednej z prowadzonych przez nas akcji, zebrane w firmie odpady wymieniane są później na środki finansowe, trafiające do fundacji Redemptoris Missio, wspierającej szpitale misyjne w Afryce. Część z pracowników angażuje się w podobne aktywności także poza miejscem pracy. Segregują odpady w swoich domach, a następnie dołączają je do organizowanej przez nas zbiórki. W ten sposób uczestnicy akcji wspierają potrzebujących, realizując jednocześnie działania proekologiczne. Co ważne, robią to nie poprzez proste przekazanie pieniędzy, ale osobiste zaangażowanie w działania – mówi Joanna Borowicz, Dyrektor Departamentu Zasobów Ludzkich i Komunikacji w Holicon, jednym z największych polskich contact centers.
Akcje z zakresu CSR to także szansa na rozszerzenie kompetencji osób udzielających się w wolontariacie – trening zdolności organizacji czasu, działania na rzecz zespołu i umiejętności interpersonalnych. Ważne jest jednak, aby decyzje o realizacji konkretnego projektu konsultować z pracownikami, biorąc pod uwagę ich inicjatywy oraz zdanie na temat konkretnych celów, wyznaczanych przez firmę w projektach wolontariackich. – Zanim firma zaangażuje się w określoną inicjatywę wymagającą od pracowników działania w charakterze wolontariuszy, warto przeprowadzić wewnętrzną ankietę, dającą zatrudnionym możliwość wyboru – tłumaczy Agnieszka Jackowska, Dyrektor Zarządzająca Infosys BPO Poland. – Mamy wtedy pewność, że dana akcja jest zgodna z wartościami naszego zespołu. Warto podkreślić, że coraz częściej to pracownicy stają się inicjatorami zachęcającymi swoich kolegów do działalności prospołecznej. Są to zarówno akcje wspierające hospicja, domy dziecka, czy fundacje, jak i działania skierowane do studentów, mające na celu podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych. Dla przykładu, pracownicy Infosys regularnie organizują kwartalne akcje krwiodawstwa na terenie naszej firmy, osobiście angażują się w akcje świąteczne na rzecz najbardziej potrzebujących dzieci i rodzin oraz inicjują zbiórki darów rzeczowych dla rozmaitych instytucji publicznych – dodaje. Przygotowanie strategii CSR firmy w oparciu o pomysły pracowników zostało z powodzeniem wdrożone w Capgemini. Od lutego ubiegłego roku firma realizuje program grantowy „Inwestujemy w dobre pomysły”. Jest on odpowiedzią na wiele oddolnych inicjatyw pracowników i polega na angażowaniu zespołu w działalność charytatywną na rzecz rozwiązywania ważnych dla nich i ich otoczenia kwestii społecznych. Jednocześnie firma przekazuje wsparcie finansowe, merytoryczne i organizacyjne tym grupom, które zgłoszą najlepsze projekty CSR-owe. Do programu nie można zgłaszać się pojedynczo. Zespół projektowy zainteresowany udziałem w inicjatywie musi składać się minimum z trzech pracowników Capgemini, mile widziany jest także udział rodziny, przyjaciół, czy kolegów z innych firm lub organizacji społecznych. – Program grantowy zakłada angażowanie w inicjatywy CSR-owe zarówno pracowników naszej firmy, jak i osób spoza Capgemini. To zwiększa skalę realizowanych projektów charytatywnych i przyczynia się do szerzenia dobrych praktyk – tłumaczy Karolina Długosz, Communications and CSR Lead w Capgemini – Beneficjentami programu są różne grupy społeczne, zarówno dzieci, seniorzy, jak i podopieczni schronisk czy fundacji dla zwierząt. Inicjatywa cieszy się dużym zainteresowaniem wśród naszych pracowników. Do pierwszej edycji programu zgłoszono 31 aplikacji, spośród których kapituła konkursu ostatecznie wybrała 10 projektów. Łącznie program wsparło swoją bezpłatną pracą blisko 180 wolontariuszy – dodaje. Inicjatywa polskiego Capgemini znalazła uznanie wśród członków jury europejskiego konkursu skierowanego do firm z sektora nowoczesnych usług dla biznesu. Firma została zwycięzcą European Outsourcing Awards w kategorii Odpowiedzialność Społeczna. Program grantowy Capgemini wpisuje się w nowe trendy w zakresie inicjatyw CSR. Działania charytatywne podejmowane przez firmę zawierają elementy zarówno tzw. wolontariatu kompetencji, jak i wolontariatu pasji, pomagania z wykorzystaniem narzędzi internetowych oraz działań angażujących menadżerów wysokiego szczebla.
Wolontariat to nie wszystko
Nie można zapominać, że społeczna odpowiedzialność biznesu to nie tylko działania w ramach wolontariatu. Firmy powinny w swoich strategiach uwzględniać interesy lokalnego otoczenia i wpływać na przyszłość biznesu i rozwój lokalnej społeczności, w której funkcjonują. W sferze edukacji dokonuje się to poprzez wsparcie uczelni państwowych wiedzą ekspercką i pomoc przy kształceniu wykwalifikowanych kadr. W sferze ochrony środowiska – przez promowanie postaw proekologicznych. We własnej kulturze organizacyjnej – dzięki propozycjom programów, które ułatwiają pracownikom np. łączenie rozwoju zawodowego z wychowaniem dzieci czy dbałość o zdrowie. Dużą rolę w promocji wszystkich tych postaw odgrywają firmy z branży nowoczesnych usług biznesowych, przenoszące często na lokalny grunt wzory społecznej działalności, skutecznie wdrażane za granicą. Na przykład, o kompetencje studentów w ramach organizowanych przez siebie szkoleń dbają czołowi przedstawiciele branży, np. Xerox, Infosys BPO Poland, Capgemini, czy HP GBC. – Działalność CSR – owa firmy powinna zostać oparta na spójnej strategii dotyczącej zarówno funkcjonowania organizacji we własnych strukturach, jak i kooperacji z jej otoczeniem. Wdrożenie przemyślanej koncepcji w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu generuje szereg korzyści. Firma podnosi motywację i efektywność swoich pracowników, wzmacnia relacje biznesowe oraz rozbudowuje bazę lojalnych partnerów. To w bezpośredni sposób przekłada się na pozycję rynkową przedsiębiorstwa – podsumowuje Kinga Piecuch, Prezes Zarządu Xerox Polska.
źródło: Linkleaders
