Biurokracja postrzegana jest zwykle jako środowisko, które „zabija” w pracownikach kreatywne myślenie. Okazuje się jednak, że biurokracja może mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na kreatywność. Dużo zależy jednak od postaw pracowników.
W kontekście sposobów na osiąganie ustalonych celów zwykle wyróżnia się trzy typy pracowników:
– zorientowani na uczenie się,
– zorientowani na udowodnienie swej efektywności,
– zorientowani na unikanie ryzyka (unikanie sytuacji niepewnych, potrzeba postępowania zgodnie z przyjętymi zasadami).
Centralizacja i formalizacja
W ramach biurokracji można wyróżnić dwa wymiary: centralizację i formalizację. Centralizacja odnosi się do możliwości podejmowania decyzji przez pracowników firmy. Im bardziej scentralizowana struktura organizacyjna, tym mniejszy wpływ na podejmowanie decyzji mają poszczególni członkowie zespołu. Formalizacja obejmuje natomiast obowiązujące w firmie polityki i procedury, które regulują działania pracowników.
Warunki sprzyjające kreatywności
Giles Hirst, Daan Van Knippenberg, Chin-Hui Chen i Claudia A. Sacramento zrealizowali badanie wśród 330 pracowników administracji celnej z Tajwanu. Okazało się, że niski poziom centralizacji sprzyja kreatywności u pracowników nastawionych na uczenie się. Takie środowisko może być również korzystne dla pracowników, którzy obawiają się podejmować ryzyka. Jednocześnie osoby nastawione na unikanie ryzyka dobrze sprawdzają się w sformalizowanym środowisku pracy, ponieważ wykonywanie obowiązków przy zachowaniu jasno ustalonych zasad i procedur sprawia, że jest mniejsze prawdopodobieństwo popełnienia pomyłki. Niski poziom formalizacji sprzyja natomiast kreatywności u osób z orientacją na wykazywanie efektywności swej pracy.
Źródło: Hirst, G., Van Knippenberg, D., Chen, C.-H., & Sacramento, C. A. (2011)., How Does Bureaucracy Impact on Individual Creativity? A Cross-level Investigation of Team Contextual Influences on Goal Orientation-Creativity Relationships
