Odpowiadając na interpelację nr 17939 w sprawie tworzenia przyzakładowych żłobków, resort pracy poinformował o zaawansowaniu prac nad przepisami dotyczącymi opieki nad dziećmi w wieku do lat 3.
Europejska Strategia Zatrudnienia zakładała, że do 2010 roku aż 33% dzieci w wieku do 3 lat powinno być objętych opieką żłobków. Niestety obecnie do żłobków uczęszcza zaledwie 2% dzieci. Spowodowane jest to znikomą ilością żłobków w porównaniu z zapotrzebowaniem. W związku z powyższą sytuacją do resortu pracy została skierowana interpelacja w sprawie tworzenia przyzakładowych żłobków. Minister Pracy i Polityki Społecznej została poproszona o odpowiedź na następujące pytania:
1. Jakie działania podejmie ministerstwo w celu wspierania przez państwo tworzenia przyzakładowych żłobków?
2. W jaki sposób ministerstwo zamierza przekonać pracodawców do tworzenia żłobków przy zakładach pracy?
3. Czy ministerstwo dysponuje prognozami, o ile procent wzrośnie w Polsce odsetek dzieci w wieku do 3 lat uczęszczających do żłobków po wprowadzeniu planowanych zmian dotyczących przyzakładowych żłobków?
4. Czy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zamierza podjąć działania w celu uruchomienia żłobków na uczelniach wyższych, aby zapewnić możliwość kontynuowania nauki przez studentów?
Odpowiadając na powyższą interpelację, MPiPS poinformowało, że podjęło prace nad projektem ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, który w dniu 14 września br. został przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany pod obrady Sejmu. Celem projektu jest ułatwienie młodym rodzicom szybkiego powrotu na rynek pracy bądź umożliwienie im podjęcia pracy dzięki stworzeniu warunków prawnych dla rozwoju zróżnicowanych form opieki nad małymi dziećmi (żłobek, klub dziecięcy, dzienny opiekun, niania), a także poprawa standardów funkcjonowania placówek opieki nad małymi dziećmi.
Jak poinformowała Minister Jolanta Fedak, do pracodawców skierowane zostały propozycje rozwiązań zachęcające ich do tworzenia przyzakładowych żłobków i klubów dziecięcych dla dzieci własnych pracowników, aby zwiększyć liczbę powstających żłobków i klubów dziecięcych, a tym samym zaktywizować zawodowo młodych rodziców. Zatem pracodawca będzie mógł zwiększać odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w celu utworzenia i funkcjonowania wymienionych powyżej form opieki nad małymi dziećmi. Kwota ta stanowić będzie, podobnie jak obecne wydatki na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, koszt działania przedsiębiorcy. Za korzystanie z utworzonego i funkcjonującego ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych żłobka lub klubu dziecięcego pracownicy wnosić będą opłatę w wysokości różnicy pomiędzy całkowitym kosztem funkcjonowania żłobka (wraz z wyżywieniem dzieci) a kosztem pokrywanym ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Rozwiązanie jest tym bardziej uzasadnione, że inwestowanie przez pracodawcę w opiekę nad dziećmi pracowników przyczyni się do zwiększenia przychodu przedsiębiorstwa poprzez:
-
szybki powrót do pracy rodziców, którzy z racji urodzenia dziecka zmuszeni byli na czasową bierność zawodową (coraz częściej dotyczy to także ojców); pracodawca odzyskuje w ten sposób pracownika doświadczonego, którego wydajność pracy jest większa niż pracownika nowego, który zazwyczaj potrzebuje czasu, szkoleń, aby w pełni zastąpić dotychczasowego pracownika; należy również podkreślić, że systematycznie podwyższa się wiek rodziców decydujących się na pierwsze i kolejne dziecko, co oznacza, że osoby te mają już za sobą znaczne doświadczenie zawodowe i pracodawca traci na dłuższy czas pracownika dobrze wykwalifikowanego;
-
podniesienie atrakcyjności swojego zakładu pracy nie tylko dla własnych pracowników, ale także na rynku pracy, co pozwoli mu na pozyskiwanie osób lepiej wykwalifikowanych.
Dodatkowo, gdy pracodawca utworzy żłobek lub klub dziecięcy, za który rodzice ponosić będą odpłatność (częściową lub całkowitą), istnieć będzie możliwość rekompensaty tego wydatku – zwłaszcza dla rodziców o niskich dochodach – z dotychczasowych środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Ten rodzaj świadczenia dla pracownika będzie zwolniony z podatku od dochodów osób fizycznych.
Innym ułatwieniem w zakładaniu żłobków mają być zmiany w przepisach m.in. Prawa budowlanego. Żłobki i kluby dziecięce nie będą zakładami opieki zdrowotnej i nie będą musiały jak one spełniać tak wysokich wymogów lokalowych, technicznych czy sanitarnych. Choć wymagania dla zakładania i funkcjonowania żłobków i klubów dziecięcych zostaną złagodzone, ich poziom zapewni bezpieczeństwo dzieciom.
Nowa regulacja przewiduje także opracowanie przez ministra właściwego do spraw rodziny resortowych oraz rządowych programów rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, w ramach których również pracodawcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie działalności związanej z tworzeniem żłobków.
Jak informuje resort pracy, pracodawcy mogą ponadto uzyskać wsparcie poprzez konkurs organizowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej jako instytucję pośredniczącą w ramach POKL poddziałanie 1.3.2: Projekty na rzecz promocji równych szans kobiet i mężczyzn oraz godzenia życia zawodowego i rodzinnego. Przewiduje on możliwość dofinansowania m.in. tworzenia żłobków, rozwijania alternatywnych form opieki nad dziećmi, w tym przygotowania i wdrożenia kompleksowego programu powrotu do pracy pracowników, sprzyjającego godzeniu życia zawodowego i rodzinnego.
Korzystnym rozwiązaniem będzie też umożliwienie szkołom wyższym prowadzenia żłobków i klubów dziecięcych przeznaczonych dla dzieci studentów i uczestników studiów doktoranckich. Prowadzenie przez uczelnię żłobków lub klubów dziecięcych przede wszystkim ułatwi studentom rodzicom małych dzieci godzenie nauki z opieką nad dzieckiem. Sprzyjać to będzie także nieodkładaniu decyzji o posiadaniu potomstwa, co jest bardzo ważne wobec notowanego od lat relatywnie niskiego przyrostu naturalnego. Rozwiązania takie stosowane są już w wielu krajach i niewątpliwie podnoszą atrakcyjność uczelni, które je wprowadziły.
Biorąc pod uwagę dobrowolność tworzenia różnych form opieki nad dziećmi do lat 3, w tym przyzakładowych żłobków, trudno jest określić skalę wzrostu odsetka małych dzieci objętych opieką instytucjonalną po wejściu w życie projektowanej ustawy. Zakłada się jednak, że zwiększenie liczby miejsc opieki dla dzieci w wieku do 3 lat wzrośnie o ok. 30 tys. rocznie, co umożliwiłoby osiągnięcie w okresie 12 lat wskaźnika 30% dzieci w wieku do lat 3 objętych w różnych formach opieką instytucjonalną. jak informuje resort pracy tempo wzrostu zależeć będzie w dużej mierze od wsparcia gmin w realizacji tego zadania (jako zadania własnego gminy), poprzez dofinansowanie ze środków budżetu państwa w trybie resortowych oraz rządowych programów rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. Formalne podstawy do przygotowania takich programów zawiera projekt ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (art. 57).
Źródło: Biblioteka Prawa Pracy
