Na początku tego roku w życie weszły nowe przepisy, które dają młodym ojcom dodatkowe uprawnienia. Pracownicy – ojcowie dzieci do pierwszego roku życia mogą korzystać z tzw. urlopu ojcowskiego.
Od stycznia 2010 r.. ojcowie dziecka do 12 miesiąca życia mogą korzystać ze specjalnego urlopu ojcowskiego. Urlop przysługuje pracownikowi na podstawie złożonego przez niego wniosku. Pracownik ma obowiązek wystąpienia z wnioskiem przynajmniej na 7 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Co istotne, pracodawca nie ma możliwości negatywnego rozpatrzenia wniosku. W praktyce oznacza to, że pracodawca musi udzielić pracownikowi urlopu w określonym we wniosku terminie.
Obecnie młodym ojcom przysługuje urlop w wymiarze jednego tygodnia. Od stycznia 2012 r. wymiar ten zostanie przedłużony do dwóch tygodni. Dni wolne przysługują każdemu ojcu, którego dziecko nie ukończyło pierwszego roku życia. Urlop jest niezależny od uprawnień macierzyńskich, wobec czego oboje rodzice mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie (matka z urlopu macierzyńskiego, a ojciec z urlopu ojcowskiego). Co więcej, za czas urlopu ojciec ma także prawo do zasiłku macierzyńskiego, finansowanego ze środków ZUS.
„Urlop ojcowski to z pewnością bardzo ciekawe rozwiązanie, którego brakowało do tej pory w polskim ustawodawstwie. Nadal jednak wiedza o nim, zarówno wśród pracodawców, jak i pracowników, jest bardzo niska. Istnieją też liczne wątpliwości dotyczące interpretacji przepisów.” – mówi Tomasz Czerkies z ADP.
Rozbieżności pojawiają się na przykład w kwestii możliwości podzielenia urlopu. Omawiany problem doczekał się dwóch interpretacji: Głównego Inspektoratu Pracy (stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 29.01.2010 r., GPP-316-4560-3-1/10/PE/RP) i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (stanowisko Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.01.2010 r). Interpretacje te są jednak niespójne. GIP prezentuje stanowisko, że urlop ojcowski jest niepodzielny i przysługuje w pełnym wymiarze tygodnia, a przepisy nie
przewidują udzielania tego urlopu w mniejszej liczbie dni. MPiPS przewiduje możliwość skrócenia wymiaru urlopu, w sytuacji gdy w czasie korzystania z niego dziecko ukończy 12 miesiąc życia.
„Z uwagi na sprzeczne opinie urzędów, zajęcie konkretnego stanowiska w tej sprawie jest trudne. Jednakże biorąc pod uwagę fakt, że uprawnienia zasiłkowe mogą być kontrolowane przez ZUS, pracodawca powinien rozważyć zastosowanie interpretacji MPiPS. ZUS prawdopodobnie zastosuje właśnie tę interpretację.”– podpowiada Tomasz Czerkies.
Omawiając zagadnienie urlopu ojcowskiego warto również zwrócić uwagę na świadectwo pracy takiego pracownika. Temat ten dotychczas nie był szerzej omawiany, jednakże może budzić pewne wątpliwości. Przepisy prawa pracy nie precyzują, czy fakt wykorzystania przez pracownika urlopu ojcowskiego powinien zostać zaznaczony w świadectwie pracy. Przyjrzyjmy się jednak hipotetycznej sytuacji:
„Pracownik zatrudniony w firmie X skorzystał z urlopu ojcowskiego. Następnie rozwiązał umowę o pracę, zatrudnił się w firmie Y – i ponownie złożył wniosek o urlop ojcowski, a ponieważ dziecko nie ukończyło 12 miesiąca życia, to taki urlop dostał. Poprzedni pracodawca nie wykazał urlopu ojcowskiego w świadectwie pracy, wobec czego kolejny pracodawca nie był w stanie zweryfikować uprawnień pracownika.” – zauważa Tomasz Czerkies.
Aby zapobiegać takim sytuacjom ZUS wskazuje, że pracodawca powinien żądać od pracownika oświadczenia, że nie korzystał dotychczas z urlopu ojcowskiego na to dziecko. Sugestia ZUS nie ma jednak żadnego oparcia w obowiązujących przepisach prawa – pracownik może więc odmówić złożenia takiego oświadczenia. Rozwiązaniem eliminującym przypadki kilkukrotnego skorzystania z urlopu ojcowskiego z tytułu opieki nad tym samym dzieckiem, jest zamieszczanie przez pracodawców informacji o wykorzystanym urlopie ojcowskim w świadectwie pracy pracownika.
Świadectwo pracy powinno zawierać informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy oraz ubezpieczenia społecznego dotyczące wykorzystania dodatkowego urlopu lub innego uprawnienia, świadczenia przewidzianego przepisami prawa pracy. Informacja o wykorzystanym urlopie ojcowskim z pewnością mieści się w tym zakresie. Powyższe wskazanie znajduje również oparcie w wyjaśnieniach do wzoru świadectwa pracy, zamieszczonych w rozporządzeniu MPiPS z dnia 15.05.1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. nr 60, poz. 282 z późn. zm.).
Wniosek o zamieszczaniu informacji o urlopie ojcowskim w świadectwie pracy można również oprzeć na innych argumentach, mianowicie:
* urlop ojcowski jest dodatkowym urlopem (urlop jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem; udzielanym tylko i wyłącznie na wniosek pracownika);
* urlop ojcowski ma wpływ na ustalenie uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego, gdyż może być udzielony jednokrotnie na urodzone dziecko, a co za tym idzie zasiłek za ten czas może być wypłacony również jeden raz;
* w przypadku zmiany pracodawcy w okresie 12 miesięcy od daty urodzenia dziecka, kolejny pracodawca nie ma żadnych informacji, które pozwalałyby na prawidłową kwalifikację ewentualnego wniosku pracownika o kolejny urlop ojcowski.
„Pracodawcy bardzo często zgłaszają nam problemy związane z nieprecyzyjnymi przepisami w zakresie urlopów ojcowskich. Jak zawsze w przypadku tego typu wątpliwości, ważne jest by zdobyć możliwie jak najwięcej informacji na ten temat, aby uniknąć ryzyka kar nakładanych przez PIP.” – mówi Tomasz Czerkies.
Źródło: ADP
