W dniu 16.02.2010 r. Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał pytanie prawne Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Gliwicach.
Sprawa dotyczyła szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych osób wykonujących umowy zlecenia. Wyrok oznaczony sygn. akt P 16/09 został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z dnia 03.03.2010 r. Nr 31, pod pozycją 167.
Uwaga!
TK uznał za sprzeczne z Konstytucją wliczanie do podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych opłacanych przez zleceniobiorców, rzeczowych świadczeń przysługujących im na podstawie przepisów o bhp.
Według sędziów TK, do podstawy wymiaru składek tych ubezpieczonych – podobnie jak w przypadku zatrudnionych na umowę o pracę – nie należy zaliczać świadczeń rzeczowych (a także finansowych ekwiwalentów) przysługujących im na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.
Przychody niestanowiące podstawy wymiaru składek wskazano w § 2 ust. 1 rozp. MPiPS z dn. 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106, z późn. zm.). Zgodnie z zapisem pkt 6, odnoszącego się do świadczeń związanych z realizacją obowiązków wynikających z bhp, nie stanowi podstawy wymiaru składek:
- wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bhp oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez RM lub właściwego ministra, a także
- ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz
- wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bhp, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych
– przy czym, zgodnie z § 1 i 5 rozp. MPiPS, wyłączenia te obejmują wyłącznie osoby zatrudnione na umowę o pracę lub o pracę nakładczą (oraz funkcjonariuszy Służby Celnej i wykonujących odpłatnie pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania na podstawie skierowania do pracy).
Przyczyną niekonstytucyjności – zdaniem składu orzekającego TK – jest fakt, że zaskarżony przepis nie dotyczy zleceniobiorców – wykonujących pracę w zakładzie lub miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.
Nie objęcie wartości świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bhp oraz ekwiwalentów za te świadczenia wypłacanych zgodnie ze stosownymi rozp. RM lub właściwego ministra, a także ekwiwalentów pieniężnych za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego zwolnieniem z podstawy wymiaru składek zleceniobiorców – według opinii TK – nie znajduje uzasadnienia.
TK orzekł, że § 2 ust. 1 pkt 6 ww. rozp. MPiPS jest niezgodny z art. 92 ust. 1 Konstytucji. Jednocześnie, skład orzekający zdecydował o tymczasowym utrzymaniu w mocy niekonstytucyjnego przepisu.
Uwaga!
Przepis, o którym mowa, we wskazanym zakresie utraci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli z dniem 03.03.2011 r.
MPiPS poinformowało, że podjęło już wstępne prace nad nowelizacją rozporządzenia, mając na uwadze fakt, że zjawisko zatrudniania osób fizycznych na innej podstawie niż umowa o pracę ma duże znaczenie społeczne.
Źródło: Biblioteka Prawa Pracy
