Pracownicy zatrudnieni w zakładach pracy, które przestały być prowadzone przez pracodawcę będą mogli domagać się wypłaty zaliczek z FGŚP z tytułu niezaspokojonych przez tego pracodawcę roszczeń – to najistotniejsza zmiana, jaką wprowadzono do ustawy z dn. 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121, z późn. zm.).
Zgodnie z art. 8a ust. 1 – dodanym do wymienionej ustawy w ramach nowelizacji z dn. 08.01.2010 r. (Dz.U. Nr 18, poz. 100) – niewypłacalność pracodawcy zachodzi również w razie niezaspokojenia roszczeń pracowniczych z powodu braku środków finansowych w przypadku faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę, trwającego dłużej niż 2 miesiące. Datą wystąpienia niewypłacalności pracodawcy jest dzień upływu dwumiesięcznego terminu.
Zasady ubiegania się o wypłatę zaliczek we wskazanych okolicznościach określono w nowym art. 12a. Tak więc w przypadku niewypłacalności spowodowanej porzuceniem przez pracodawcę firmy kierownik Biura Terenowego (BT) FGŚP wypłaca – na wniosek pracownika – zaliczkę na poczet niezaspokojonych roszczeń pracowniczych, w kwocie tych roszczeń, nie wyższej jednak niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu wypłaty zaliczki.
Wniosek, o którym wyżej mowa, pracownik składa kierownikowi BT FGŚP właściwemu ze względu ma siedzibę pracodawcy. We wniosku tym pracownik jest obowiązany:
* złożyć oświadczenie o pozostawaniu w stosunku pracy z danym pracodawcą oraz o rodzaju niezaspokojonych roszczeń i ich wysokości,
* uprawdopodobnić fakt wystąpienia niewypłacalności pracodawcy lub dowieść faktu złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Oświadczenie pracownika składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań – o czym składającego należy pouczyć przed złożeniem oświadczenia.
W razie zgłoszenia przez pracownika wniosku o wypłatę świadczeń z tytułu faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę kierownik BT FGŚP ma prawo do uzyskania niezbędnych informacji, w szczególności w zakresie:
* składania deklaracji i opłacenia należnych podatków w urzędzie skarbowym,
* wyrejestrowania pracowników lub płatnika z ZUS,
* ustaleń dokonanych przez PIP w ramach przeprowadzonych u pracodawcy kontroli i inspekcji,
* ustaleń dokonanych przez komornika w trakcie prowadzonych przeciwko pracodawcy postępowań egzekucyjnych.
Kierownik BT FGŚP jest uprawniony do żądania od pracodawcy dokumentów potwierdzających faktyczne zaprzestanie działalności, w tym także do wglądu do dokumentacji w miejscu działalności pracodawcy.
W przypadku ponownego zaistnienia niewypłacalności w odniesieniu do danego pracodawcy przepisy dotyczące zaspokajania roszczeń ze środków FGŚP nie mogą mieć powtórnie zastosowania do tych samych pracowników w zakresie tych samych roszczeń, przy czym roszczenia z tytułu:
* wynagrodzenia za pracę,
* wynagrodzenia postojowego, wynagrodzenia za czas zwolnienia od pracy lub za czas innej usprawiedliwionej nieobecności, wynagrodzenia chorobowego, wynagrodzenia urlopowego oraz dodatku wyrównawczego, o którym mowa w art. 230 i 231 k.p.,
* składek na ubezpieczenia społeczne należnych od pracodawcy na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych
– podlegają zaspokojeniu łącznie za okres nie dłuższy niż 3 miesiące.
Wzór wniosku o wypłatę zaliczki oraz tryb jego składania zostanie określony przez ministra pracy w porozumieniu z ministrem finansów w drodze rozporządzenia.
Ważną regulację zawarto w art. 2 ustawy nowelizującej z dnia 08.01.2010 r. (Dz.U. Nr 18, poz. 100), mianowicie nowe przepisy wprowadzone omawianą nowelą będzie można stosować do roszczeń z tytułu niewypłacalności pracodawcy w przypadku faktycznego zaprzestania działalności przez pracodawcę (trwającego dłużej niż 2 miesiące), powstałych od dnia 01.10.2006 r. , czyli od dnia obowiązywania ustawy z dn. 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121).
Przepisy nowelizacji wchodzą w życie z dniem 19.02.2010 r.