W książce „Inteligencja emocjonalna w praktyce” Goleman przedstawia uporządkowaną i przejrzystą teorię inteligencji emocjonalnej. Prezentuje w niej pięć wymiarów inteligencji emocjonalnej i zawarte w nich kompetencje emocjonalne.
1. Samoświadomość – wiedza o swoich stanach wewnętrznych, preferencjach, możliwościach i intuicyjnych ocenach
– świadomość emocjonalna – rozpoznawanie swoich emocji i ich skutków
– poprawna samoocena – poznanie swoich silnych stron i ograniczeń
– wiara w siebie – silne poczucie własnej wartości i świadomości swoich możliwości i umiejętności
2. Samoregulacja – panowanie nad swoimi stanami wewnętrznymi, impulsami i możliwościami
– samokontrola – kontrolowanie szkodliwych emocji i impulsów
– spolegliwość – utrzymywanie norm uczciwości i prawości
– sumienność – przyjmowanie odpowiedzialności za swoje działania
– przystosowalność – elastyczność w dostosowywaniu się do zmian
– innowacyjność – łatwe przyjmowanie nowatorskich pomysłów i podejść oraz nowych informacji
3. Motywacja – skłonności emocjonalne, które prowadzą do nowych celów lub ułatwiają ich osiągnięcie
– dążenie do osiągnięć – starania o lepsze wyniki albo spełnienie kryteriów doskonałości
– zaangażowanie – utożsamianie swoich celów z celami grupy i organizacji
– inicjatywa – gotowość do wykorzystywania szans i okazji
– optymizm – wytrwałość w dążeniach do osiągnięcia wytyczonego celu mimo przeszkód i niepowodzeń
4. Empatia – uświadamianie sobie uczuć, potrzeb i niepokojów innych osób
– rozumienie innych – wyczuwanie uczuć i punktów widzenia innych osób oraz aktywne zainteresowanie ich troskami, niepokojami i zmartwieniami
– doskonalenie innych – wyczuwanie u innych potrzeby rozwoju i rozwijanie ich zdolności
– nastawienie usługowe – uprzedzanie, rozpoznawanie i zaspokajanie potrzeb klientów
– wspieranie różnorodności – tworzenie i podtrzymywanie szans na osiągnięcia dzięki wykorzystywaniu rożnych typów ludzi
– świadomość polityczna – rozpoznawanie emocjonalnych prądów grupy i stosunków wśród osób z władzy
5. Umiejętności społeczne – umiejętność wzbudzania u innych pożądanych reakcji
– wpływanie na innych – opanowanie metod skutecznego przekonywania
– porozumienie – słuchanie bez uprzedzeń i wysyłanie przekonujących komunikatów
– łagodzenie konfliktów – pośredniczenie w sporach i rozwiązywanie ich
– przewodzenie – inspirowanie jednostek i grup lub kierowanie nimi
– katalizowanie zmian – inicjowanie zmian lub kierowanie nimi
– tworzenie więzi – pielęgnowanie instrumentalnych stosunków z innymi
– współpraca – praca z innymi dla osiągnięcia wspólnego celu
– umiejętności zespołowe – organizowanie współdziałania wszystkich członków grupy dla osiągnięcia zbiorowego celu
Przerabiając pracę Goldmana na nasze codzienne umiejętności kluczowych jest pięć podstawowych umiejętności emocjonalnych, na których budujemy resztę:
1. Zrozumieć własne emocje
2. Doświadczać emocji
3. Być otwartym na emocje innych
4. Wyrażać i dzielić się emocjami
5. Zarządzać emocjami (własnymi i innych), również w sytuacjach trudnych
Od tego warto zacząć i wziąć udział w treningach interpersonalnych lub/i szkoleniach z inteligencji emocjonalna.
Tego wszystkiego dziecko powinno uczyć się w rodzinie , a potem w miarę dorastania rozwijać swe umiejętności