Nasze życie opiera się na ciągłych kontaktach, nawiązywaniu relacji. Relacje świadczą o jakości kontaktów, które z kolei przekładają się na jakość życia, skuteczność działania.
We współczesnym świecie w związku z szeregiem wyzwań związanych z procesami demograficznymi, globalizacyjnymi i rozwojem nowych, innowacyjnych dziedzin gospodarki, coraz bardziej istotnym czynnikiem rozwoju jest jakość kapitału ludzkiego i jego wykorzystanie na rynku. Staje się on głównym aktywem przedsiębiorstwa i nierzadko decyduje o przewadze konkurencyjnej na rynku.
Współczesna gospodarka ma być innowacyjna i oparta na wiedzy. Wymaga to wykorzystania wartości wytwarzanych w społeczeństwie. Ich źródłem jest kapitał społeczny. Jego kluczowym elementem jest zaufanie. Nie można bez niego kształtować norm ani nawiązywać sieci powiązań dotyczących współpracy. Zaufanie w biznesie jest warunkiem podjęcia wspólnych działań.
Zaufanie jest definiowane w rozmaity sposób. Powszechnie jest to zgeneralizowane oczekiwanie raczej pozytywnych niż negatywnych ludzkich motywów i intencji. Jedni definiują zaufanie jako oczekiwanie, że na partnerze można polegać, iż dotrzyma on zobowiązań w sposób przewidywalny oraz będzie działał uczciwie w obliczu różnych możliwości. Inni utożsamiają je z wiarą, że druga strona nie będzie działała przeciw partnerowi, a będzie działać jedynie w sposób przynoszący korzyści partnerowi, będzie wiarygodna i będzie zachowywać się w sposób przewidywalny i powszechnie akceptowalny.
Istota zaufania w realiach biznesowych
Istotną cechą współczesnych przedsiębiorstw jest to, iż właściwie żadne z nich nie może działać w pojedynkę. Alternatywnym rozwiązaniem w stosunku do konkurowania na rynku z innymi przedsiębiorcami jest kooperacja polegająca na współpracy przy realizacji celu
Współczesna gospodarka charakteryzuje się wzrostem nowych form organizacji (aliansów strategicznych, organizacji sieciowych i wirtualnych) powodujących tworzenie się nowych rodzajów więzi organizacyjnych. Tradycyjna kontrola ustępuje miejsca formom opartym na dobrowolności i wzajemności. Następująca intensyfikacja procesów globalizacji prowadzi do hiperkonkurencji, prowadzenia działalności poza granicami przestrzennymi i czasowymi, lawinowego napływu informacji oraz rosnących oczekiwań klienta. Siła powiązań determinuje siłę zaangażowania stron w realizację zobowiązań. Zaufanie staje się podstawą w czasach dekoniunktury gospodarczej.
W biznesie jeśli chce się działać w dłuższym okresie, zaufanie jest wartością szczególnie cenną. Zaufanie wpływa na: obniżenie kosztów transakcyjnych, zaangażowanie partnerów, zwiększenie efektywności łańcucha dostaw. Zaufanie obniża również koszty zabezpieczeń (sprawdzanie wiarygodności partnera, ochrona przed negatywnymi skutkami współpracy). Zaufanie obniża również koszty związane z zawieraniem umów (poszukiwanie informacji, prowadzenie rozmów, nadzorowanie realizacji i egzekwowanie praw i postanowień umowy.
Niski poziomu zaufania lub jego brak
Brak zaufania może skutkować ograniczeniem możliwości działania zarówno na skalę makro, jak i mikro. Brak zaufania prowadzi do paraliżu jakichkolwiek transakcji wymiany. Brak zaufania w relacji podwładny-przełożony warunkuje brak rozwoju potencjału i skutkuje słabymi wynikami przedsiębiorstwa.
Jeżeli nie obdarzamy zaufaniem naszych partnerów, nie jesteśmy wobec nich lojalni jesteśmy zmuszeni do poszukiwania nowych partnerów co generuje dalsze koszty, wymaga czasu na budowanie nowych relacji, co w dalszej części również generuje koszty.
Budowanie zaufania w organizacji wymaga wysokiej świadomości, kompetencji, stałej uwagi, zaangażowania kierownictwa. D.Harrison, L.L.Cummings, N.L Cherram opracowali model 5 sił budowy zaufania. Zaufanie kalkulacyjne polega na racjonalnym przekonaniu o opłacalności relacji- kalkulacja kosztów i kontrola relacji. Zaufanie osobowościowe opiera się na strukturze osobowości-zdolności wczuwania się, wrażliwości, odpowiedzialności, emocjonalnej powściągliwości. Elementy te warunkują dużą osobistą skłonność do zaufania. Zaufanie instytucjonalne jest formą regulacji- przejrzystości i stabilności. Ostatnią siłą jest zaufanie oparte na wiedzy – gromadzone doświadczenia- proces uczenia się jest mechanizmem pozyskiwania zaufania.
Poziom zaufania w biznesie przekłada się na: wielkość przedsięwzięć, ład gospodarczy, kulturę firmy, elastyczność, szybkość działania, tworzenie aliansów, umiejętność tworzenia organizacji sieciowych oraz na strukturę a przez to efektywność, która warunkuje konkurencyjność przedsiębiorstwa. Wysoki poziom zaufania motywuje do podjęcia decyzji, wpływa na koordynację organizacji, uruchamia twórcze myślenie, zwiększa zdolność do przetrwania kryzysowej sytuacji. Jest również kluczowym czynnikiem przy budowaniu sieci współpracy. Zaufanie wpływa więc na nasze życie we wszelkich jego przejawach i na wielu płaszczyznach. W dobie ciągłych zmian technologicznych, globalizacyjnych kreujących nowe możliwości oraz niejednorodność oraz potrzebie innowacji i kreatywności budowanie zaufania jest celem strategicznym nr 1 polskich przedsiębiorców.
Autorki:
Anna Masłoń-Oracz, Partner Zarządzający Maroney Group, Ekspert w zakresie doradztwa biznesowego
Milena Pyrka, Młodszy Konsultant HR Maroney Group
Image courtesy of franky242/FreeDigitalPhotos.ne
