W jakim wieku są pracownicy na podobnych stanowiskach w Polsce, Europie i USA? Czy bliżej nam do rynków rozwijających się czy doświadczonych? Jak kształtują się wynagrodzenia w poszczególnych krajach? A jeśli pracować w Polsce, to na jakie podwyżki awansowe można liczyć? Jak kształtuje się rotacja?
Informacja o rynku wynagrodzeń jest obecnie ważniejsza niż kiedykolwiek przedtem. W zeszłym roku organizacje musiały zmierzyć się z licznymi zmianami organizacyjnymi, które mają teraz wpływ na ich politykę wynagrodzeń. Firma doradcza Hay Group już po raz dwudziesty przeprowadziła badanie, którego celem była analiza polskich wynagrodzeń.
Średni wiek pracowników
Z tegorocznego badania wynagrodzeń Hay Group wynika, że pracownik biurowy w Polsce ma średnio 36 lat, specjalista – o rok więcej, kierownik – 41 lat, natomiast członek zarządu 45 lat. Patrząc na te informacje przez pryzmat danych z rynków wschodzących (Chiny, Rosja) i dojrzałych rynków Europy Zachodniej (Belgia) okazuje się, że średnia wieku polskiego pracownika jest zbliżona do jego kolegów z zachodu na podobnych stanowiskach.
Średni wiek specjalisty w Rosji to 29 lat, w Chinach – 30 lat, podczas gdy w Belgii, reprezentującej dojrzały rynek, to 41 lat. Nieco mniejsza, ale również widoczna różnica pojawia się dla stanowisk kierowniczych – w Rosji średnia dla tej grupy wynosi 34 lata, w Chinach – 37 lat, natomiast w Belgii – 42 lata. Wynika to z jednej strony z nasycenia rynku zachodniego, co w powiązaniu z powolnym wzrostem gospodarczym nie daje dużych szans na szybki awans – komentuje Mirosława
Kowalczuk, Survey Manager. – Z drugiej strony mamy kraje o wysokiej dynamice wzrostu i niedoborze kadr mających doświadczenie w nowoczesnej gospodarce. O tempie wzrostu, a co za tym idzie zapotrzebowaniu na kadrę kierowniczą może świadczyć następujące porównanie: francuska sieć
Carrefour planuje nowe otwarcia na poziomie 30 sklepów rocznie, natomiast chińska sieć sprzedaży
detalicznej Samir – około 1 000! Tak dynamiczny rozwój firm daje możliwość błyskawicznych karier.
Podobną sytuacje, aczkolwiek w znacznie mniejszej skali, mogliśmy obserwować na polskim rynku
na początku lat dziewięćdziesiątych. Dla zachodnich firm operujących na rynkach Chin czy Indii
zaczynają się nowe problemy – jako pracodawcy, niedający szans również szybkiego rozwoju i
awansu, stają się powoli coraz mniej atrakcyjnymi pracodawcami w stosunku do lokalnych liderów.
Porównanie wynagrodzeń w wybranych krajach
Wiek to jedno, ale jak kształtują się wynagrodzenia w tym roku? Analizując wynagrodzenia zasadnicze w wybranych krajach wzięliśmy pod uwagę dwa przykładowe stanowiska – młodszego specjalisty (stanowiska zajmowanego często przez absolwentów studiów bez doświadczenia) i dyrektora.
Okazuje się, że młodszym specjalistom/ absolwentom najbardziej konkurencyjną pensję wobec wynagrodzenia w Polsce, proponują organizacje w Niemczech (niemal czterokrotnie wyższe wynagrodzenie zasadnicze), w Wielkiej Brytanii (prawie trzykrotnie wyższe) oraz w USA (2,5 razy wyższe). Na pensję podobną do polskiej płacy mogą oni liczyć w Rosji, Czechach, na Węgrzech i Słowacji. Niższego wynagrodzenia mogą natomiast spodziewać się w Rumunii (30% mniej) oraz na Ukrainie (65% mniej).
Takich różnic nie ma jednak dla stanowiska dyrektora. Niewiele wyższe pensje niż średnia w Polsce oferowane są dyrektorom w Niemczech (22% więcej), USA (11% więcej) i Wielkiej Brytanii (6% więcej). Bardzo podobnie do polskiej średniej kształtuje się średnia w Rosji. Niższe pensje przykładowy dyrektor otrzyma w Rumunii (22% mniej), na Węgrzech (26% mniej) i w Czechach (31% mniej). Najmniej konkurencyjne jest natomiast wynagrodzenie na Słowacji (43% mniej) oraz na Ukrainie (51% niższe). Zestawiając informacje o poziomach wynagrodzeń dla przykładowego dyrektora i młodszego specjalisty, otrzymujemy informację o różnicy w ich wynagrodzeniach. W Polsce dyrektorzy zarabiają średnio 8,5 razy więcej niż młodsi specjaliści. Większa różnica jest na Ukrainie, gdzie pensja dyrektora jest 11,4 razy większa niż absolwenta i w Rumunii, gdzie dyrektor wynagradzany jest 9,1 razy lepiej.
Najmniejsze różnice występują w Niemczech (2,7 razy wyższe wynagrodzenie dyrektora), w Wielkiej Brytanii (3,2 razy wyższe) oraz w USA (3,7 razy wyższe).
Oznacza to, że choć w Europie Zachodniej i USA płaca podstawowa na niższych stanowiskach jest większa niż w Polsce, to już na stanowiskach kierowniczych płace są podobne.
Wzrost wynagrodzeń a podwyżki awansowe
Jak już zostało powiedziane – w Polsce dyrektorzy zarabiają średnio 8,5 razy więcej niż młodsi specjaliści. Pozostając na polskim rynku wynagrodzeń ciekawe wydaje się sprawdzenie czy dynamika wzrostu wynagrodzenia zasadniczego wraz ze wzrostem wagi stanowiska jest taka sama między kolejnymi poziomami w strukturze organizacyjnej.
Do analizy wybraliśmy młodszego i starszego specjalistę oraz kierownika i dyrektora
departamentu. Z danych rynkowych wynika, że różnica pomiędzy rynkową płacą zasadniczą młodszego i starszego specjalisty wynosi 63%, natomiast między wynagrodzeniem kierownika i dyrektora to aż 82%. Co ciekawe różnice te są większe niż wynikające z podwyżek przyznawanych w przypadku takich awansów. Średnia podwyżka przy zmianie stanowiska z młodszego specjalistę, w ramach jednej firmy, wynosi bowiem w Polsce 21%, natomiast z kierownika na dyrektora 20%. – Dla pracodawców może to oznaczać, że rekrutacja wewnętrzna na stanowisko starszego specjalisty będzie tańsza niż rekrutacja zewnętrzna – komentuje Mirosława Kowalczuk.
Rotacja pracowników
Sytuacja na rynku pracy w Polsce poprawia się powoli. Po ubiegłym roku, kiedy to większość organizacji zmniejszała zatrudnienie, w tym roku sytuacja jest odwrotna. W związku z kryzysem ekonomicznym wskaźnik odejść na przełomie roku 2009 i 2010 był wyższy niż wskaźnik przyjęć.
Tegoroczne wyniki badania Hay Group wskazują natomiast, że wskaźnik przyjęć na rynku ogólnopolskim wynosi 18%, przy wskaźniku odejść sięgającym 14%. Jedyną branżą, która nie zwiększa zatrudnienia, jest sektor FMCG.
Wzrosty zatrudnienia nie są duże. – Firmy nie będąc do końca pewne sytuacji rynkowej
starają się efektywnie wykorzystywać swoją kadrę, zamiast inwestować w nowych pracowników.
Stąd też rosnąca liczba nadgodzin, które pojawiły się w tegorocznych wynikach badania – komentuje Mirosława Kowalczuk.
Sektorowe zróżnicowanie wynagrodzeń
W jakim sektorze w Polsce można jednak liczyć na najwyższe wynagrodzenie? W tym roku powyżej ogólnopolskiego poziomu wynagrodzenia całkowitego znalazł się sektor Zarządzania Nieruchomościami (31% powyżej), PTE/TFI, czyli fundusze inwestycyjne oraz emerytalne (26% powyżej), farmaceutyczny (24% powyżej) oraz telekomunikacyjny (21% powyżej). Wynagrodzenia w sektorze bankowym są na poziomie rynku ogólnopolskiego, ale w centrach usług wspólnych i outsourcingowych już o 10% niższe. Niższe płace widoczne są również w sprzedaży detalicznej i logistyce. Warto zwrócić uwagę również na najwyższe wypłacane premie. W tym roku wypłaca je branża telekomunikacyjna, domy maklerskie oraz sektor budowlany.
Benefity
Praca w innym kraju pociąga za sobą nie tylko inne wynagrodzenie – można spotkać się również ze zróżnicowanym pakietem świadczeń dodatkowych. W tym roku konsultanci z Hay Group wymieniają najciekawsze świadczenia dodatkowe, z jakimi spotkali się analizując międzynarodowe dane. Okazuje się, że zarówno w Belgii, jak i w Wielkiej Brytanii funkcjonuje dodatek za rzucenie palenia (Dishabituate Smoking Premium). W USA pracownicy mogą liczyć na indyka na Święto Dziękczynienia, natomiast we Francji na dodatek na buty (Shoes Allowance). W wielu krajach proponowany jest także dodatek na rower (Belgia, Holandia, Finlandia, Wielka Brytania, USA). Najciekawsze wydaje się jednak świadczenie, z którym spotykamy się w Finlandii – Sauna Premium – dodatek przyznawany jako rekompensata dla tych pracowników, którzy z powodu pracy w sobotę musieli zrezygnować z tradycyjnej, sobotniej wizyty w saunie.
Źródło: Hay Group
