W badaniach kwestionariuszowych zdarza się, że ludzie zbyt łatwo i zbyt często udzielają odpowiedzi potakujących niezależnie od treści pytania. Przejawia się to w zbyt częstym udzielaniu odpowiedzi w rodzaju „tak”, „zgadzam się” itp.
Taki sposób odpowiadania może wynikać ze specyficznych cech niektórych ludzi (np. uległość, niechęć do głębszego zastanawiania się nad każdym pytaniem itd.). Z drugiej strony potakujący styl odpowiadania mogą prowokować też specyficzne pytania w kwestionariuszach. Twórca kwestionariusza nie ma żadnego wpływu na cechy osób badanych. Jedynie można modyfikować właściwości kwestionariusza.
W badaniach zwraca się uwagę, zbyt ogólne sformułowane pytania mogą wywoływać częstsze udzielanie odpowiedzi potakujących. Condon i In (2006) przeprowadzili badanie w którym sprawdzili czy długość pytań kwestionariuszowych oraz ich złożoność mają związek z potakującym stylem odpowiadania. W badaniu tym długość pytań mierzono liczbą liter, liczbą słów oraz liczbą członów (wyróżnionych przecinakami), a złożoność – liczbą elementów składniowych w strukturze zdania. W badaniu okazało się, że na pytania bardziej złożone i dłuższe częściej udzielane są odpowiedzi potakujące.
Z przedstawionego badania płyną ważne wnioski dotyczące konstrukcji kwestionariuszy. Aby unikać zbyt częstego udzielania odpowiedzi potakujących należy strać się aby pytania były sformułowane w jak najprostszy sposób, przy użyciu jak najmniejszej liczby słów. Wydaje się, że w niektórych sytuacjach może być to trudne. Szczególnie pytania dotyczące zagadnień bardzo szczegółowych wymagają większej liczby słów w celu objaśnienia o co tak naprawdę chodzi. Mimo to omówione badanie dość jednoznacznie wskazuje na konieczność wyrażania treści pytań kwestionariuszowych w możliwie jak najprostszy sposób.
Condon L., Ferrando, P. J., Demestre, J. (2006). A note on some item characteristics related to acquiescent responding. Personality and Individual Differences, 40, 403-407.
