Dyskryminacja: kobiety bez szans już na etapie rekrutacji

businesswomenDo Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej skierowana została interpelacja w sprawie dyskryminacji kobiet na etapie rekrutacji do pracy

Zdaniem posła kierującego interpelację dyskryminacji ze względu na płeć pojawia się często już na etapie rekrutacji czy rozmowy kwalifikacyjnej. Kobiety są pytane przez pracodawców o współmałżonka, wiek dzieci oraz plany rozwoju rodziny. Niejednokrotnie dyskryminację można zauważyć też w ogłoszeniach o pracę. Ta forma dyskryminacji, czyli jeszcze przed podjęciem pracy, jest trudna do uchwycenia i dlatego kobiety mają utrudnioną możliwość obrony przed nią.

W odpowiedzi na interpelację pana posła resort pracy stwierdził, że Departament Rynku Pracy obok działań legislacyjnych zabezpieczających prawa kobiet przy zatrudnianiu przy pomocy urzędów pracy inicjuje badania i analizy rynku pracy, które dostarczają wielu cennych wskazówek i rekomendacji wykorzystywanych w planowaniu dalszych prac i działań Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

Ponadto, zdaniem MPiPS, w polskim prawie istnieją przepisy zapobiegające dyskryminacji na etapie rekrutacji. Zawarty w art. 183a k.p. nakaz równego traktowania pracowników odnosi się do wszystkich etapów stosunku pracy. Zgodnie z brzmieniem § 1 tego przepisu „pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych”. Przepis ten obejmuje zatem już etap rekrutacji (kiedy w rzeczywistości mamy jeszcze do czynienia z kandydatem na pracownika), następnie etap kształtowania praw i obowiązków pracownika, aż po etap zwalniania.

Co do zasad rekrutacji, to zgodnie z art. 221 § 1 k.p. pracodawca ma prawo żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących:
1) imię (imiona) i nazwisko,
2) imiona rodziców,
3) datę urodzenia,
4) miejsce zamieszkania (adres do korespondencji),
5) wykształcenie,
6) przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Stosownie do art. 221 § 4 k.p. pracodawca ma prawo żądać udokumentowania innych danych osobowych niż określone w § 1, jeżeli obowiązek ich podania wynika z odrębnych przepisów. Zatem – co podkreśla MPiPS – przepis art. 221 k.p. ogranicza prawo pracodawcy do zbierania informacji o osobie ubiegającej się o zatrudnienie. Ma to zapobiegać odmowie zatrudnienia ze względu na jakiekolwiek cechy mogące stanowić podstawę dyskryminacji. W związku z tym w katalogu obowiązkowych danych, jakie kandydat na pracownika musi podać potencjalnemu pracodawcy, znajdują się tylko te, które umożliwiają identyfikację danej osoby i wskazują na jej przydatność do pracy.

Podstawowym aktem prawnym, w którym określone zostały zadania państwa w stosunku do osób pozostających poza zatrudnieniem, jest ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) oraz rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy. Przepisy wspomnianej ustawy określają m.in. zadania publicznych służb zatrudnienia i sposób świadczenia przez nie podstawowych usług rynku pracy, tj. pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej, pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy oraz organizacji szkoleń.

W ustawie znajdują się przepisy, których celem jest zapobieganie dyskryminacji oraz zabezpieczenie praw osób korzystających z usług publicznych służb zatrudnienia. Przepisy te zapewniają wszystkim osobom bezrobotnym i poszukującym pracy, jak również pracodawcom równy dostęp do podstawowych usług rynku pracy. Zdaniem MPiPS przepisy ww ustawy w należyty sposób zabezpieczają prawa kobiet na rynku pracy, szczególnie na etapie zatrudnienia przy pomocy urzędów pracy

MPiPS przyznaje jednak, że badania zlecone przez  Departament Rynku Pracy w latach 2005–2007 na temat „Aktywność kobiet na rynku pracy”. Wyniki badań mówią również o tym, iż pracownicy są wykorzystywani przez pracodawców poprzez zmuszanie do bezpłatnej pracy na okresie próbnym czy też świadome niepodpisywanie umów o pracę. Przeszło połowa biernych zawodowo kobiet biorących udział w badaniu deklarowała chęć podjęcia zatrudnienia, choć były to głównie osoby uczące się. Badane kobiety podkreślały potrzebę elastycznego czasu pracy oraz zapewnienia opieki nad dziećmi.

Badania potwierdziły brak pracy dla kobiet powyżej 50 roku życia z małych miast oraz słabo wykształconych, lecz dowiodły również, iż jest małe zaangażowanie respondentek z tej grupy w podejmowanie aktywności w poszukiwaniu pracy. Kobiety w wieku 25–34 lata i więcej,  posiadające dzieci czują bezradność wobec powtarzających się sytuacji odrzucania przez pracodawców składanych przez nie ofert pracy. Według raportu z badań Polki są jednak mało mobilne na rynku pracy, co znacznie utrudnia im znalezienie zatrudnienia. Brak mobilności może znacznie utrudniać znalezienie zatrudnienia mieszkankom regionów o wyższym poziomie bezrobocia. Skłonność do wyjazdów jest znacznie większa wśród młodych kobiet, które przeprowadzają się chętniej i często myślą o pracy za granicą. Badanie potwierdziło także funkcjonowanie w świadomości społecznej stereotypów na temat roli kobiet. Stereotypy odnoszą się również do stanowiska pracy i pokazują, że w opinii publicznej na konkretne stanowiska nadają się osoby określonej płci. Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają na wyodrębnienie czynników, które wpływają na aktywność zawodową kobiet. Okazuje się, że zależy ona od wieku, od liczby posiadanych dzieci (ale nie od samego faktu ich posiadania) czy od kwalifikacji.

Resort pracy podkreślił również w odpowiedzi na interpelację, że sytuacja kobiet na rynku pracy jest ciągle monitorowana przez MPiPS, ponadto są prowadzone akcje mające na celu uświadomienie pracodawcom i pracownikom problem dyskryminacji.

Biblioteka Prawa PracyAutor: Grażyna Rompel-Kwiatkowska
Źródło: Biblioteka Prawa Pracy

Z przyjemnością poznamy Twoją opinię

Skomentuj

Wystarczy 5 sekund aby być zawsze na bieżąco.

Zapisz się do naszego newslettera tutaj:

Informacje o najciekawszych artykułach i nowościach w świecie HR.

Dziękujemy za zapisanie do naszego newslettera. Od teraz będziesz na bieżąco ze światem HR.

Share This
HRstandard.pl
Login/Register access is temporary disabled
Compare items
  • Total (0)
Compare
0