W dn. 23.04.2010 r. Rada Ministrów przyjęła założenia do projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przedłożone przez ministra pracy i polityki społecznej.
Celem projektowanej nowelizacji jest zrównanie poziomu świadczeń chorobowych otrzymywanych przez pracowników za czas pobytu w szpitalu. Wprowadzenie zmian w tym zakresie zostało uznane za konieczne z uwagi na zarzut dyskryminacji starszych pracowników, w stosunku do których od 01.02.2009 r. przy absencji chorobowej stosuje się nowe przepisy.
Do dn. 31.01.2009 r. okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby był równy dla wszystkich pracowników i wynosił 33 dni w roku kalendarzowym. Na skutek nowelizacji Kodeksu pracy (ustawa z dn. 19.12.2008 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw – Dz.U. z 2009 r. Nr 6, poz. 33) pracownikom, którzy ukończyli 50. rok życia wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest za okres niezdolności trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Zatem zasiłek chorobowy przysługuje im już od 15. dnia niezdolności do pracy (art. 92 k.p.).
Wynagrodzenie za czas choroby finansowane przez pracodawców wynosi co najmniej 80% pensji brutto (chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu) i nie ulega obniżeniu za okres pobytu w szpitalu. Natomiast po okresie uprawniającym do wynagrodzenia chorobowego pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, który zgodnie z art. 11 ustawy z dn. 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t. jedn. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą chorobową, wynosi odpowiednio:
- 80% podstawy wymiaru,
- 70% podstawy wymiaru – za okres pobytu w szpitalu,
- 100% podstawy wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność jej wykonania:
– przypada w okresie ciąży,
– powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
– została spowodowana przez wypadek w drodze do pracy lub z pracy.
Jak wynika z powyższych regulacji, zasiłek chorobowy jest zróżnicowany procentowo w zależności od tego, czy wypłaca się go z powodu niezdolności wiążącej się z pobytem w szpitalu, czy też nie.
Do dyskryminacji starszych pracowników dochodzi wówczas, gdy w pierwszym okresie niezdolności do pracy przebywają oni w szpitalu – od 15. dnia niezdolności przysługuje im bowiem zasiłek w kwocie odpowiadającej 70% podstawy wymiaru, podczas gdy pracownicy, którzy nie ukończyli 50 lat niższe świadczenie otrzymują dopiero od 34. dnia pobytu w szpitalu.
W celu zrównania sytuacji prawnej pracowników w zakresie wysokości świadczeń chorobowych w czasie pobytu w szpitalu proponuje się, aby zasiłek chorobowy nie był zmniejszany za ten okres i wynosił 80% podstawy wymiaru dla wszystkich ubezpieczonych, niezależnie od wieku. Zmiana ta dotyczyłaby zarówno osób podlegających ubezpieczeniu dobrowolnie, jak i obowiązkowo.
Uwaga!
W projektowanych założeniach przewiduje się, że wszyscy ubezpieczeni w okresie niezdolności do pracy będą otrzymywać jednakowe procentowo świadczenia, niezależnie od tego, czy ta niezdolność związana jest z pobytem w szpitalu, czy też nie.
Powyższa zmiana ma być wprowadzona poprzez wykreślenie z treści art. 11 ustawy chorobowej ust. 1a, określającego niższy wymiar zasiłku chorobowego (70%), który został wprowadzony na podstawie ustawy z dn. 17.12.2001 r. o zmianie ustawy o funduszu alimentacyjnym, ustawy o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych i ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. Nr 154, poz. 1791).
Osobom, które w dniu wejścia w życie projektowanej nowelizacji przebywałyby w szpitalu w związku z czasową niezdolnością do pracy, od dnia obowiązywania nowych przepisów przysługiwałby zasiłek chorobowy w wysokości 80% podstawy wymiaru. Natomiast za okres pobytu w szpitalu przed wejściem w życie zmienionych regulacji wypłacono by zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru.
Podczas społecznych konsultacji zmian w ustawie chorobowej przedstawiono propozycję ujednolicenia stawki zasiłków chorobowych do 80% dla wszystkich pracowników, również dla tych, którzy obecnie korzystają z prawa do zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru (np. kobiet w ciąży). Zasygnalizowano ponadto możliwość skrócenia wszystkim pracownikom okresu wypłaty wynagrodzenia za czas choroby z 33 do 14 dni. MPiPS za niedopuszczalne uważa jednak obniżenie zasiłku kobietom niezdolnym do pracy w okresie ciąży czy też dawcom tkanek i narządów. Z wyliczeń kosztów zmian wywnioskowano natomiast, że skrócenie okresu wypłaty wynagrodzenia chorobowego znacznie obciąży Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, a zmniejszy wydatki po stronie pracodawców – nie jest to zatem korzystne rozwiązanie.
Na posiedzeniu Zespołu Trójstronnej Komisji ds. ubezpieczeń społecznych przedstawiciele Związków Zawodowych wyrazili pełne poparcie dla projektowanych zmian. Przypomnieli również, że obniżenie od dn. 01.01.2002 r. zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu do 70% podstawy wymiaru miało być rozwiązaniem przejściowym – zostało ono bowiem przyjęte w celu ustabilizowania finansów publicznych.
Nowelizacja ma wejść w życie od 01.01.2011 r. z uwagi na to, że w tegorocznym planie finansowym FUS nie uwzględniono wypłaty wyższych zasiłków. Zostanie ona zaplanowana dopiero w budżecie na przyszły rok.
Źródło: Biblioteka Prawa Pracy, Oprac. B. Opar
